top of page

Krasińscy - Miejscowości

Poniżej zamieszczane są teksty dotyczące: miejscowości - związanych z nazwiskiem Krasińscy, bez względu na to, do której rodziny, np. zagrodowej, rodu, bądź gałęzi – należeli.

Teksty dotyczące
miejscowości związanych z Krasińskimi

Źródło: grudusk.com

 

Historia: Wiksin

 

Kategoria: Historia, Opublikowano: 12.03.2007

 

Pierwotnie ta miejscowość zwana była Wilksin. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1444 r. (…)

W XVI w. nazwę zapisywano jako Wilkszyn. Współczesna nazwa pojawiła się dopiero w końcu XVIII wieku. Zapewne jeszcze w XVII w. ta miejscowość należała do miejscowych rycerzy. W końcu tegoż stulecia sąsiedni Grudusk stał się własnością Krasińskich herbu Ślepowron, zapewne również Wiksin został przez nich wykupiony i stał się wyłącznie ich własnością.

Wiksin po raz pierwszy wymieniany jest w rodowodzie Krasińskich pod datą 1720, gdy Antoni Krasiński syn Pawła odstępuje wsie Grudusk i Wilksin bratu Adamowi.

Po bezpotomnej śmierci Adama Krasińskiego w roku 1745 r., jego bracia (synowie Pawła) podzielili się dobrami po bracie. Wśród dóbr, jakie przejął Stanisław Krasiński wymienia się Grudusk i Wilksin. Stanisław zamieszkał w Grudusku, tam urodził się jego jedyny syn Wojciech.

Wojciech Krasiński, który w drugiej połowie XVIII w. przejął te dobra po ojcu mieszkał początkowo w Grudusku, ale około 1773 r. wybrał na swoją siedzibę właśnie Wilksin, wybudował tutaj swój dwór i właśnie tu urodziło się przynajmniej dwóch, z czterech jego synów. W metrykach urodzenia w parafii gruduskiej widnieją takie zapisy. W Wiksinie urodzili się zapewne: Erazm i na pewno Izydor oraz Chryzanty. (…)

Wiksin jeszcze w końcu XVIII w. stanowił własność Krasińskich. Dane z 1784 r. jako dziedzica wskazują ojca wyżej wymienionych, Wojciecha Krasińskiego. Nie znamy daty jego śmierci, wydarzyło się to zapewne na przełomie XVIII i XIX stulecia. Po jego śmierci dobra gruduskie oraz Wiksin zostały wyprzedane, (…)

​

Źródło: Wiktor Mieszkowski, Nazwy miejscowe gminy Bieżuń i południowej części powiatu żuromińskiego, Bieżuńskie Zeszyty Historyczne 20, 163-258, 2004, Muzeum Historii Polski

 

Praca niniejsza traktuje o nazwach miejscowości (miast i wsi) gminy Bieżuń oraz obszaru nad rzeką Wkrą w powiecie żuromińskim. (…)

 

A. Zgliczyn Kościelny

Była to wieś nad rzeką Wkrą. Nazwę zapisano w dawnych dokumentach jako: Sgliczino (1491) i Zgliczino (SHGWP, 347-348). Była to siedziba parafii.

Tu „kościół w kwadrat Piedim de functi nobiles Casimirus Zaborowski de villa Glinki et Josephus Zgliczyński de Zgliczyno-Pobodze oni że wystawili.”

(tu też nazwiska: Joannus Zgliczeński, ImćP Antoni Zgliczyński, ImćP Jakub Krasiński, ImćP Stanisław Osiecki).

Wieś w 1491 r. należała do parafii Szreńsk. Parafia Zgliczyn notowana jest w roku 1578.

Od roku 1491 była własnością szlachecką. (…)

​

​

Staroźreby - Województwo: mazowieckie, Powiat: płocki, Gmina: Staroźreby.

Rodzaj obiektu: Pałac, Rejestr zabytków, Zespół: pałacowy, XVIII-XIX w.

 

Historia: Pałac powstał na pocz. XIX w. w wyniku rozbudowy starszego dworu - Prowadzone badania archeologiczne ujawniły istnienie willi wzniesionej w XVI w. przez bpa Wojciecha Staroźrebskiego z Sobiejuch. Po jego śmierci dobra przeszły na własność Krasińskich, którzy byli w ich posiadaniu od 1580 do 1769 r.

„Około 1580 r. Staroźreby zostały własnością Krasińskich (Stanisława – wojewody Płockiego, jego syna Stanisława, następnie Władysław i Józefa i ich brata stryjecznego Jana-Bonawentury) i pozostały nią aż do schyłku XVIII w., czyli około 200 lat.

Wobec braku potomków ogromną fortunę po Janie-Bonawenturze Krasińskim odziedziczyli liczni spadkobiercy potomkowie jego pradziada Błażeja Krasińskiego. (…) dobra administowane a następnie sprzedane w 1769. Była to na owe czasy majętność dość znaczna, licząca 24 i pół włóki ziemi ornej, uprawianej przez pańszczyźnianych kmieci (...) Posiadała też gorzelnię, browar i dwa wiatraki. W pierwszej połowie XVII w. należały do nich także wsie kościelne Góra i Radzanowo.” Część Dobruska (parafia w Zagrobie) nabyli Krasińscy pod koniec XVII w. i włączyli do dóbr w Staroźrebach.

​

​

Źródło: https://parafiagora.pl/z-dziejow-parafii-gora-odcinek-4

Z dziejów parafii Góra (odcinek 4)

 

Serdecznie zapraszamy Państwa do lektury wybranych fragmentów kroniki parafii Góra. Kronikę zredagował ksiądz Józef Gosik (1914-1998), proboszcz w latach 1965-1980, na podstawie wnikliwej kwerendy archiwów kościelnych. Tekst na prawach cytatu.

(…)

Rok 1774. Z kroniki parafii Staroźreby.

Pierwszym założycielem i proboszczem kościoła w Staroźrebach był Albertus Staroźrebski, kanonik Gnieźnieński, dziedzic Staroźreb i kollator - w 1547 r. W 1784 r. Onufry Bromirski z Bromierza, starosta Płocki i Płoński, nowy dziedzic Staroźreb buduje nowy kościół drewniany, blisko pałacu. W 1855 r. Aniela z Porczyńskich, po śmierci męża, również Onufrego, Bromirska, stawia obecny kościół murowany, dla ludu Bożego i jako grobowiec rodzinny. Na konsekracji kościoła w 1888 r. był również obecny ks. Stanisław Pędzich z Góry i ks. Leon Radwański z Rogotwórska. W XVII w., a więc w międzyczasie właścicielem Staroźreb i Góry stał się Stanisław Krasiński z Krasnego, dziedzic Staroźreb i Góry, wojew. Płocki ożeniwszy się ze Staroźrebską. Odtąd Górę zaczęto często nazywać Krasną Górą. Jest też wymieniany w tej kronice i w kronice Drobina, że Góra jakiś czas była własnością J.W. pana Franciszka hrabiego Skarbka, wojewody Łęczyckiego, a w 1748 r. dają Górę w zastaw niejakiemu Jakubowi Paprockiemu skarbnikowi ziemi Dobrzyńskiej, potem stała się własnością Krasińskich.

Ta kronika Staroźrebska podaje: wizytacja Góry w 1774 roku, dokonana przez ks. Jakuba Lissowskiego, proboszcza Staroźrebskiego z rozkazu biskupa Płockiego Michała Poniatowskiego. Góra należy do dekanatu Bielskiego: wieś Góra - we wsi kościół drewniany, dobry, dach dobry. Kościół obwiedziony kamieniem, wzniesiony w 1728 roku, konsekrowany w 1739 roku. Patronem Kazimierz Krasiński, oboźny Królestwa Polskiego. Kościół wewnątrz całkowicie odmalowany, ołtarzy 6 pozłacanych, Pacyfikał srebrny w którym partykuła Ligni vitae. Dzwonnica dobra z 4 dzwonami, cmentarz dobrze ogrodzony [...]. Proboszczem był Adam Kukowski, lat 43, a promotorem Różańca od 24 lat jest Karol Karwowski w nowo zbudowany przystawionej do kościoła kaplicy przez Rozalię z Krasińskich Szabłowską, wdowę po Janie Szabłowskim. Po nim później promotorem Różańca w Górze i wikariuszem był Jakub Kowalewski, urodz. 1 maja 1767 r. w Kowalewie, par. Gozdowskiej. Wyświęcony w 1797 r. na wikariat do Góry, i tu sprawował obowiązki wikariusza i Promotora. Został proboszczem parafii Staroźreby w 1807, zmarł chyba w 1815 roku.

(…)

Źródło: mlodzirazem.pl/files/my_dla_regionu/Radzanowo

 

15. Radzanowo - dawniej i dziś

Autorzy: grupa „Florianie” przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Radzanowie.

Opiekun grupy: Kamila Marczak.

(…)

Radzanowo było gniazdem rodziny Radzanowskich, potem przeszło w ręce Niszczyckich, Kossobudzkich, Krasińskich, Lasockich, Kobylińskich i Hołyńskich. Jak podaje Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, w 1350 r. parafia radzanowska posiadała murowany kościół parafialny, szkołę początkową, karczmę oraz 62 domy i 589 mieszkańców.

(…)

W dalszej części majątek zarządzany był przez kolejne pokolenia Niszczyckich, m.ni Zofię, żonę Stanisława Kossobudzkiego. W 1592 r. przekazali oni Radzanowo synowi Adamowi Kossobudzkiemu, w 1605 r. kasztelanowi wyszogrodzkiemu, a przed 1630 r. wojewodzie mazowieckiemu.

Synowie Adama, Zygmunt i Jan zostali ścięci w wyniku bójki w Warszawie w czasie bezkrólewia, ale wcześniej zdążyli przekazać Radzanowo swej siostrze Zofii i jej mężowi Pawłowi Noskowskiemu ze Szreńska. Wkrótce potem jej syn Marcin Noskowski sprzedał Radzanowo Stanisławowi Krasińskiemu, Tablica pamiątkowa Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, 1350-35 - My dla regionu II proboszczowi katedry płockiej. Następnie dobra radzanowskie przypadły w posiadanie Feliksowi (Krasińskiemu), podkomorzemu ciechanowskiemu. W 1673 r. było w Radzanowie 105, a w 1674 r. 104 poddanych. W 1700 r. Feliks zastawił Radzanowo PP. Norbertankom płockim, (…)

Jeszcze w 1836 r. Krasińscy dochodzili własności Radzanowa, jednak sąd roszczenie oddalił.

(…)

​

ŻURAWINEK (obecnie gmina Mochowo)

​

Spis podatkowy z 1578 r. wspomina miejscowość Żurawin jako własność szlachty folwarcznej (bogatszej) oraz przekazuje dane o mniejszych miejscowościach należących do drobnej szlachty, były to: Żórawino Smazały i Żórawino Dzietki[1]. Któraś z nich, lub obie, były początkami osadnictwa w tym terenie. Przez następne lata była to wioska drobnoszlachecka.

W końcu XVIII w. dziedzicami wsi byli: Baczewski, Krasiński, Sierkowski i Sułkowski[2].

W 1827 r. notowano tu 8 domów i 42 mieszkańców[3]. W XIX w. wioskę zwano Żurawinkiem Dziewki. Należała do gminy Lisewo i parafii Mochowo. W 1895 r. było tu 6 domów, 34 mieszkańców i 267 mórg ziemi[4].

​

Skorowidz miejscowości Rzeczpospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 IX 1921 r., województwo warszawskie. Warszawa 1925,, s. 62.

[1] Słownik Geograficzny...., tom XIV, s. 861.

[2] Regestr Diecezjów....., s. 624.

[3] Tabella miast i wsi....., tom II, s. 336.

[4] Słownik Geograficzny...., tom XIV, s. 860.

Źródło: http://www.eurorenoma.pl/gmina-grudusk

 

GMINA GRUDUSK

(…)

HISTORIA

Grudusk jest bardzo starą miejscowością, jedną z najstarszych w tej części Mazowsza. Potwierdzają to dane zebrane przez archeologów, które informują o istnienie tu grodu kasztelańskiego w XI w. Pozostałością tych czasów jest grodzisko istniejące do tej pory, zwane Zieloną Górą. (…)

Pisana historia Gruduska zaczyna się w 1398 r., w tym właśnie roku po raz pierwszy zapisano nazwę Grudowsko. Według językoznawców nazwa pochodzi od słowa „gruda”. (…)

Grudusk nie stanowił jednego majątku ziemskiego, ale podzielony był między kilku rycerzy. Część z nich przyjęła nazwisko Gruduski herbu Prawdzic. Pierwszym znanym przedstawicielem tego rodu był Stanisław Gruduski notowany w drugiej połowie XVI w., posiadał on mniejszą część Gruduska, (…)

Druga część Gruduska należała w XVI w. do rodziny Zawadzkich. (…)

W połowie XVII w. miała miejsce II wojna północna, czyli słynny „potop szwedzki”. Działania wojenne spowodowały zubożenie wielu szlachciców. Tak też zapewne było również z Zawadzkimi i ich część Gruduska została przejęta przez wybijający się ród Krasińskich herbu Ślepowron z Krasnego.

Dobra te należały zapewne do Jana Korwina Krasińskiego „dzielnego wojownika przeciwko Turkom”, który spędził cztery lata w niewoli tureckiej. Ożenił się on z Dorotą Nieborską i miał licznych synów. Wśród nich był również Stefan wojski ciechanowski oraz Paweł. Właśnie ze Stefanem wiąże się pierwsza wzmianka o związku Krasińskich z Gruduskiem. Według Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce w ołtarzu głównym kościoła gruduskiego znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem ufundowany w 1686 r. przez Stefana Krasińskiego, wojskiego ciechanowskiego z napisem fundacyjnym i herbem Ślepowron (Krasińskich). Tenże Stefan i wspomniany wyżej Paweł należeli do starszej linii rodu Krasińskich, ich główną siedzibą stał się właśnie Grudusk.

Stefan Krasiński nie miał potomków i te dobra przejął jego młodszy brat Paweł Krasiński tytułujący się „dziedzicem Gruduska z przyległościami”. Należy wspomnieć, że w Grudusku znajdował się ich dwór, świadczy o tym fakt, że tutaj rodzili się kolejni Krasińscy, a ich metryki urodzenia znajdowały się w tutejszej parafii. Paweł Gruduski ożenił się z Ludwiką Zielińską i miał „kilku synów utrzymujących się, w zakresie urzędów i koligacji na poziomie zamożnej szlachty powiatowej”. Paweł Krasiński zmarł około 1709 r., Grudusk przejął wtedy jego syn Antoni Krasiński. Jednak wśród potomków Pawła wyróżniał się Adam Krasiński (1690-1744) podkomorzy ciechanowski. W 1720 r. brat Antoni odstąpił mu Grudusk. Jak zapisano Adam „był dosyć zasobnym właścicielem Gruduska i Wilksina”. Posiadał liczne posiadłości w ziemi płockiej. Był stronnikiem Stanisława Leszczyńskiego i dał się poznać jako zdolny wódz w działaniach wojennych przeciw Rosjanom, stronnikom Sasów. Po zwycięstwie Augusta III Sasa, król chcąc go zjednać mianował go generałem majorem armii litewskiej. Adam Krasiński zmarł bezpotomnie, a jego majątek odziedziczyli bracia. Dziedzicem Gruduska został Stanisław Krasiński cześnik ciechanowski, generał wojsk litewskich (od 1733 r.), „pan na Grudusku”. Ożenił się z Marianną Szabłowską i miał córkę Teresę oraz syna Wojciecha (ur. 1745 w Grudusku), który przejął dobra gruduskie po śmierci ojca. Źródła nie podają czy Wojciech Krasiński posiadał jakieś urzędy oraz godności, ale był zamożnym szlachcicem i los obdarzył go licznych potomstwem. Ożenił się z Wiktorią Wyszkowską i miał czterech synów. Najstarszy z nich Hilary urodził się 28 X 1772 r. w Grudusku, co odnotowały tutejsze księgi parafialne, kolejnym był Erazm, następnie Izydor urodzony w Wiksinie dnia 13 I 1774 r. i Chryzanty Wilhelm Ignacy urodzony również w Wiksinie w 1777 r.

Dwory Krasińskich, zapewne okazałe, ale drewniane, istniały w Grudusku i Wiksinie. Około 1773 r. dwór w Grudusku został przekazany w zarząd niejakiemu Rowickiemu, dzierżawcy. Wojciech Krasiński z rodziną przeniósł się do Wiksina, na co wskazują daty i miejsca urodzeń młodych Krasińskich.

Krasińscy posiadali część Gruduska, zapewne większą część, ale udziały mieli też dawni dziedzice, Gruduscy. Do początku lat siedemdziesiątych XVIII w. notuje się tych pierwotnych dziedziców w Grudusku. Żyli oni w dobrej komitywie z Krasińskimi, akta parafialne informują, iż chrzest syna Wojciecha Krasińskiego, Hilarego odbył się przy udziale Antoniego Stanisława Gruduskiego cześnikowicza liwskiego w dniu 29 X 1772 r. (dzień po urodzeniu). (…)

Miejscowy kościół był drewniany „z zakrystią murowaną, formy pospolitej z chórem mniejszym i większym szczytów prostych”. Kolatorami, czyli opiekunami kościoła, była rodzina Krasińskich oraz Grabowskich. Kolatorom przysługiwało prawo wyboru proboszcza, mieli też prawo zajmowania pierwszej ławki w kościele. Krasińscy zajmowali pierwszą ławkę po prawej stronie od wejścia do kościoła, a Grabowscy pierwszą lewą ławkę. (…)

Również Krasińscy wyprowadzili się z tych okolic. Jak wspomniano Wojciech Krasiński miał czterech synów: Hilarego, Erazma, Izydora i Chryzantego, każdy z nich zrobił karierę wojskową. Były to niespokojne czasy wojen napoleońskich i każdy z nich chlubie się w nich odznaczył. Hilary walczył w wojnie 1792 r. z Rosją, walczył w armii napoleońskiej, był pod Moskwą w 1812 i pod Lipskiem w 1813. W 1815 został komendantem twierdzy modlińskiej, zmarł w 1820 r. Drugi z braci Erazm również żołnierz napoleoński zmarł w „skutek trudów wojennych” w 1813 r. Izydor również był słynnym żołnierzem i nawet na krótko ministrem wojny (patrz Wiksin), ród przedłużył tylko najmłodszy z nich Chryzanty, żołnierz legionów Dąbrowskiego. Ożenił się z Ludwikę Orzeszkównę z możnego rodu z Ukrainy i tam też zamieszkał. Dobra gruduskie zostały sprzedane przez Krasińskich na przełomie XVIII i XIX w., stało się tak zapewne po śmierci Wojciecha Krasińskiego, jego synowie zawodowi żołnierze nie mieli możliwości zajmować się tym gospodarstwem.

(…)

Źródło: Herbarz Szlachty Powiatu Sierpeckiego, Jerzy Łempicki, Sierpc 2008

 

Parafia Goleszyn

4. Węgrzynowo

 

(…) W 1789 roku zagrody posiadali tutaj Brudziński, Zglinicki, Będorski, 2 Krasińskich i Bębnowski. (…)

​

Węgrzynowo

​

(...) W księgach starych, jakie znajdowały się Archiwach w Płocku, siedzibie naszego biskupa, wynalazłem wieści z roku pańskiego 1827. Napisane jest, że wieś Węgrzynowo miała wtedy 27 domów i około 300 mieszkańców. Folwark Węgrzynowski należał do hrabiów Krasińskich, tych co i Krasne posiadali.

Liczył on wtedy 1370 mórg, zaś chłopi mieli 493 morgi. W obrębie wsi znajdował się także kościół parafialny - drewniany. (...)

Szkoły żadnej, ani nauczycielów w parafii nie było, bo ludzie prawie wszyscy poddani, biedę rokiem całym klepiąc, jedna tylko wioska szlachecka. (...)

W roku owym do parafii Węgrzynowo należały wsie: Węgrzynów, Szlasy, Łozino, Kobylino, Nadrzeczne, Szlecheckie, Dobczyzna, Popielanka, Obłudzin, Młodzianowo, Romanów, Zręby, Chodub. (...)

​

Źródło:  ks. Dariusz Roliński. Zarys historii parafii w Węgrzynowie, diecezji płockiej.

Źródło: Herbarz Szlachty Powiatu Sierpeckiego, Jerzy Łempicki, Sierpc 2008

 

Parafia Kurowo

4. Żółtowo

 

(…) Około 1722 roku w Żółtowie-Żabikach były 3 zagrody Żółtowskich i 3 Dobrzynieckich, w Żółtowie-Żukach 3 zagrody Żółtowskich, 3 Łukoskich i Malinowskiego, natomiast w Myszewie Paweł Żółtowski miał 12 poddanych, a ponadto w Myszewie, Zołszynie i Krasinie były jeszcze gospodarstwa 4 Żółtowskich, 2 Krasińskich, Niedzielskiego i Gajewskiego. (…)

Źródło: http://www.mlodzirazem.pl/files/my_dla_regionu/69/69.1.pdf

 

Ostrowy - wieś powiatu sierpeckiego, w gminie Gozdowo Autor: Zuzanna Kwiatkowska - Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych „Nasze Ostrowy”

(…)

OSTROWY

Ostrowy, jest to mała wieś, położona pomiędzy dwoma miastami: Płockiem - dawną stolicą polski za czasów rozbicia dzielnicowego i Sierpcem - mazowiecką stolicą tradycji staropolskich. (…) O pochodzeniu nazwy „Ostrowy” mówi jedna z legend, którą usłyszał Franciszek Tarczyński od okolicznej ludności, po czym ją spisał. Opowiada ona, że kiedy diabeł leciał nad ziemią sierpecką, niósł w worze szlachtę. Pochłonięta bijatyką szlachta nie zauważyła nawet, iż znalezła się w worze. W wyniku sporu worek pękł a szlachta zaczęła spadać na ziemię. Diabeł zabrał to, co mu zostało w worze i odleciał, zaś Ci, co upadli, założyli w okolicy gromadę małych wiosek. Dlatego dziś mówi się, że wioski takie jak Kurowo, Zglenice, Żółtowo, Ostrowy, Krasino, Brudnice, Kozice itp. pochodzą od Kurowskich, Zglenickich, Żółtowskich, Ostrowskich, Krasińskich, Brudnickich czy Kozińskich. Inne, bardziej prawdopodobne wytłumaczenie nazwy miejscowości wywodzi się z jej położenia, gdyż wcześniej wieś była pokryta licznymi bagnami a słowo „Ostrowy” oznaczało tyle, co wyspa lub miejsce trudno dostępne. 

Źródło: ospgozdowo.pl/kronika-osp-gozdowo

 

Gozdowo - jedna z najstarszych miejscowości Mazowsza znajduje się na drodze łączącej dwa najbliższe miasta: Sierpc i Płock. (...)

Wydarzenia w świecie i środowisku, nadzieja na odzyskanie niepodległości oraz klęski pożarów jakie nawiedziły Gozdowo i sąsiednie wioski miały wpływ na powstanie Ochotniczej Straży Pożarnej w Gozdowie. Pożary, które nawiedziły Gozdowo w 1912 r. oraz uratowanie części wsi przy pomocy strażackiej sikawki ręcznej miały swoją wymowę. 19.04.1912 r. spaliły się dworskie budynki gospodarcza p. Zarewicza oraz budynki gospodarcze p. Krasińskiego, Walentego Boczkowskiego, Józefa Bentlejewskiego, Mariana Lewandowskiego, Fabicha Moszkowicza i Michała Strześniewskiego. W tym dniu przybyli do pożaru ludzie z Bonisławia z sikawką strażacką (...)

W wyniku takich rozważań w maju 1912 r. zorganizowano w Gozdowie straż pożarną, do której zapisało się ochotniczo ponad 50 osób ze wsi Gozdowo, Kowalewo, Kuskowo, Przybyszewo, Kolczyn, Rempin, Zakrzewko i in. wiosek. Organizatorami byli: proboszcz parafii Gozdowo - ks. Romuald Konopka, p. Henryk Tański z Kolczyna oraz p. Stanisław Piętka z Zakrzewka. A oto kilka nazwisk pierwszych strażaków zapisanych przez Komitet Organizacyjny: Kuczyński Tomasz, Kuskowski Marian, Walczak Jan, Bentlejewski Józef, Moszkowicz Fabich, Leger Abram, Rybka Jakub, Jegiel Josek, Banaszewski Marceli, Banaszewski Franciszek, Boczkowski Adam, Giżyński Władysław, Krasiński Franciszek, Krasiński Jan, Krasiński Józef, Wojarski Józef, Walczyński Władysław, Linowski Jan, Wiśniewski Marceli, Ignaczewski Wincenty, Bentlejewski Fortunat, Przyborowski Józef, Chyliński Jakub, Chyliński Andrzej, Cześnikowski Leon, Braczewski Władysław i inni... (...)

Przy gaszeniu pożarów zdarzały się wypadki poparzeń strażaków, a nawet wypadki śmiertelne, np przy pożarze u p. Korpolińskiego w Rempinie uległ poparzeniu druh Franciszek Krasiński, a w czasie pożaru u p. Feliksa Matusiaka śmiertelnemu wypadkowi uległ Władysław Kurowski.

W okresie I wojny światowej (1914-1918) Straż Pożarna w Gozdowie działała czynnie i służyła społeczeństwu. W 1916 r. naczelnikiem straży został wybrany p. Wacław Wiśniewski z Głuchowa, a jego zastępcą p. Jan Pisiorski z Głuchowa. W tym czasie została zorganizowana straż pożarna w Lisewie. (...)

W 1921 r. naczelnikiem straży wybrano p. Ryszarda Krzętowskiego z Gozdowa, a zastępcą p. Stanisława Opalczewskiego (również z Gozdowa). W następnych wyborach naczelnikiem straży został p. Bolesław Ziółkowski, a jego zastępcą p. Franciszek Krasiński - obaj z Gozdowa. (...)

W okresie okupacji hitlerowskiej (1939-1945) OSP w Gozdowie istniała również. Naczelnikiem straży był druh Franciszek Krasiński. Strażacy byli zobowiązani przez okupanta do odbywania ćwiczeń raz w miesiącu w Mochowie. Rejonowym komendantem był Niemiec - Malicki, który wymagał, aby strażacy wykonywali ćwiczenia według formy komendy niemieckiej i aby naczelnik straży podawał komendy w języku niemieckim. Na uznanie zasługuje fakt, że gozdowska OSP nie przyjęła niemieckiej formy komendy i naczelnik druh Franciszek Krasiński zawsze używał formy komendy polskiej i w języku polskim odnosił się do drużyny strażackiej. Było to dowodem odwagi, patriotyzmu i akcentem oporu wobec okupanta. W niedługim czasie druh Franciszek Krasiński został przez Niemców aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego, z którego już nie wrócił...(...)

Źródło: pl.wikipedia.org

 

Kiełki (województwo mazowieckie)

 

Kiełki – wieś w Polsce, położona w, województwie mazowieckim, w powiecie płońskim, w gminie Baboszewo, nad rzeką Raciążnicą.

W latach 1785-1795 Kiełki były własnością szlachecką dziedziców Krasińskich, lecz jako zastaw dobra użytkowali księża z zakonu Bartłomieja Holzhausera. Od 1815 r. wieś w posiadaniu miał dziedzic Jarczewski. Około roku 1894 Kiełki przeszły w ręce Wilamowskich i Święckich, zaś wyodrębniona wówczas część – tzw. Kiełki-Kolonia – stanowiła własność Radwańskich i Zawidzkich.

Z danych Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (z II połowy XIX w.) wynika, że ówczesny folwark Kiełki był rozległy – jego powierzchnia liczyła 1387 mórg, w tym grunty orne i ogrody zajmowały 449 mórg, łąki – 83 morgi, pastwiska – 123 morgi, lasy – 616 mórg, zarośla – 85 mórg, nieużytki i place – 31 mórg. Ponadto w folwarku znajdowały się 3 budowle murowane i 6 drewnianych, zaś liczba osadników wynosiła 45.

(…)

 

Źródło: Powiat Węgrowski. Z dziejów Powiatu Węgrowskiego, autor: mgr Mariusz Szczupak

 

(…) Kolejne zniszczenia, jakie dotknęły ziemie nad Liwcem miały miejsce podczas wojny północnej 1700-1721. Spaleniu uległ wtedy najstarszy kościół węgrowski, po którym do dziś zachowało się w pamięci społecznej tylko miejsce u zbiegu ulic Piłsudskiego i Stadionowej. Dobra węgrowskie należały już wtedy do rodu Krasińskich. W 1664 Bogusław Radziwiłł sprzedał je Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu, ale najwięcej do zawdzięczenia Węgrów ma Janowi Dobrogostowi Krasińskiemu. Z jego fundacji pochodzi kościół farny dziś bazylika oraz zespół klasztorny. W początkach XVIII w prawdopodobnie kupcy gdańscy wybudowali zajazd-faktorię zwaną dziś Domem Gdańskim. Są to jedyne tak dobrze zachowane budynki murowane w mieście i okolicy pochodzące z XVIII w. (…) Od śmierci J. D. Krasińskiego w 1717 r. rozpoczyna się powolny upadek Węgrowa jako centrum administracyjnego i handlowego. Dobra węgrowskie pozostały wprawdzie w ręku Krasińskich do 1751 r. ale procesy spadkowe z lat następnych doprowadziły do podziału jednolitej dotąd włości. Jartypory przeszły w ręce Butlerów z Miedznej, Starawieś stała się własnością Michała Świdzińskiego, folwark rucheński otrzymał Aleksander Ossoliński, który od 1782 stał się też właścicielem miasta. (…)

 

Internet: https://powiatwegrowski.pl/powiat/dokumenty/z-dziejow-powiatu-wegrowskiego.5207

​

Źródło: Ks.prof. Michał Marian Grzybowski

Z dziejów kościoła św. Jana Chrzciciela w Płocku

 

Z DZIEJÓW KOŚCIOŁA ŚW. JANA CHRZCICIELA W PŁOCKU

Książęcy, a potem królewski Płock od swego zarania cieszył się sporą grupą duchownych, jaka w nim w ciągu wieków przebywała. Oprócz kleru diecezjalnego i kapituły katedralnej, miasto było siedzibą takich zakonów, jak: benedyktyni - osiadłych w XI w., norbertanki ze swoimi prepozytami z XII w., dominikanie z pierwszej połowy XIII w., jezuici sprowadzeni na początku XVII w. oraz reformaci z połowy XVIII w.

Inspiratorem sprowadzenia do Płocka ojców reformatów, w nowo powstałej w 1750 r. prowincji pruskiej, był gorliwy tercjarz św. Franciszka katedry płockiej, bp Franciszek Kanigowski, sufragan włocławski.

W 1753 r. sierpniowa kapituła zakonu ojców reformatów przyjęła postanowienie o nowej fundacji klasztoru w Płocku. W kilka dni potem Marianna Lasocka, miecznikowa ziemi zakroczymskiej na zamku płockim darowała ojcom reformatom plac na folwarku na przedmieściu Płocka, zwanym Krasna Wola (Krasna, bo należał kiedyś do wojewody mazowieckiego Albrechta Krasińskiego)*.

Na tym polu miano zbudować kościół, klasztor i inne zabudowania oraz urządzić ogród klasztorny. (…)

   ______

* "Tuż za murami miasta przy drodze od bramy bielskiej w stronę Dobrzynia, znajdowały się grunty zwane Krasna Wola. Był to folwark z ogrodem i ruinami pałacu Krasińskich, którzy niegdyś pełnili w Płocku godności starosty i kasztelanów. Tereny folwarku Krasna Wola znajdowały się przy drodze do nieistniejącej już wsi Chełpówka. Obecnie znajduj się tu m.in. Kościół Rzymskokatolicki Św. Jana Chrzciciela, Wyższe Seminarium Duchowne, Archiwum Diecezjalne."

Źródło:  pl.wikipedia.org/wiki/

 

Bądkowo (województwo mazowieckie)

 

Bądkowo – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Sońsk.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego. (…)

Z lustracji dóbr królewskich województwa mazowieckiego, przeprowadzonej w 1565 r., wynika, że ówczesnym właścicielem wsi był Jan Wodyński, herbu Kościesza. Pierwsze wzmianki o przynależności dóbr do rodu Krasińskich, pochodzą z 1662 r., które sugerują, że za dobra bądkowskie podatek płacił Jan Kazimierz Krasiński, herbu Ślepowron, podskarbi wielki koronny i kasztelan ciechanowski. W XVIII w., zapewne przed 1775 r., Bądkowo przejął Kazimierz Krasiński, oboźny wielki koronny, poseł i marszałek sejmowy, także trybunalski. Za tezą tą, przemawia, liczna korespondencja z lat 1785-1796, którą pisali do Kazimierza, oficjaliści z Bądkowa m.in. Baltazar Bobiński, komornik ciechanowski. Z drugiej strony, ówczesną sukcesję dóbr bądkowskich potwierdzają, szerokie zainteresowania Krasińskiego, który posiadał w ziemi ciechanowskiej liczne dobra, w tym klucz krasnosielecki i płodownicki, a w ciągu swego życia nabywał wiele majątków, głównie na Mazowszu. Zatem, najprawdopodobniej, dopiero wtedy, czyli po 1775 r., pobudowano pierwszy, niewielki dworek drewniany, z dachem gontowym i gankiem na osi. Miał służyć za mieszkanie dla oficjalistów dworskich, doglądających interesów kolejnych Krasińskich. W I połowie XIX w., nastąpiło powiększenie dworku (…)

Rozbudowę skromnego dworku, w obszerne siedlisko, wiąże się, z Dionizym Strzeszewskim, kolejnym, przynajmniej do 1847 r., właścicielem rozległego majątku. W końcu XIX w., Bądkowo należało już do rodziny Sumińskich, od których, w 1903 r., majątek zakupił Zygmunt Bojanowski (†1917), z silnie zakorzenionej, mazowieckiej rodziny ziemiańskiej.

(…)

​

Źródło: Wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Krasnosielckiej

​

Krasnosielcki Zeszyt Historyczny

Nr 2 ISSN 2080-024X kwiecień 2010 rok, dodatek specjalny do miesięcznika „Wieści znad Orzyca” Nr 4(37)

http://krasnosielckiezeszytyhistoryczne.tpzk.pl

 

 

 

Dawny przemysł w Drążdżewie – Cezary Kocot

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego donosił w roku 1881; „Drążdżewo, wieś nad Orzycem, należy do dóbr Krasnosielskich hrabiów Krasińskich. Jest tu kaplica, szkółka, gisernia, tartak, młyn i folusz. Dawniej istniała kuźnia żelaza”(…).

W 1798 r. Kazimierz Krasiński uzyskuje hrabiowski tytuł pruski. Wprawdzie dyplomu nie wydano, to jednak wyróżnienie to Krasiński skwapliwie wszystkim unaocznił. Na fasadzie świeżo wzniesionego kościoła w Krasnosielcu umieścił imponująco duży kartusz herbowy, w którym, pod koroną hrabiowską (o dziewięciu pałkach) wyeksponował herby Ślepowron Krasińskich i Topór Anny z Ossolińskich, małżonki, (…) Odtąd tytuł hrabiowski, nadany przez króla Prus, stał się tytułem dziedzicznym rodziny Kazimierza Krasińskiego. (…)

Wzniesienie zapory na Orzycu w pocz. XIX w. przydało wsi Drążdżewo miano uprzemysłowionej. (…) Inicjatywę wzniesienia zapory rzecznej w Drążdżewie nie mógł podjąć nikt inny, jak tylko Kazimierz Krasiński. Jako właściciel ziemi nadnarwiańskiej wraz z dopływami Narwi, włączył się w koniunkturę gospodarczą ostatnich lat XVIII w.

(…) W1800 roku jego syn Józef Wawrzyniec gości w Zegrzu pruską parę królewska, witając ją u przeprawy przez Narew w Zegrzu. Następnie towarzyszy jej w podróży do Warszawy. Wawrzyniec cieszył się tytułem Wielkiego Ochmistrza dworu pruskiego. (…)

Kazimierz Krasiński zmarł w 1802 r., (…) Zapora Kazimierza Krasińskiego, Oboźnego Wielkiego Koronnego pozostawiła w spuściźnie Mazowszanom groble dogodnego gościńca wschód-zachód z Przasnysza do Baranowa. Sam Oboźny znalazł miejsce pamięci w kościele drążdżewskim. Wnuczka Kazimierza, Jadwiga z Krasińskich Radziwiłłowa, ufundowała dla kościoła ołtarz, w którym stanął posąg św. Kazimierza Królewicza, patrona. Rzeźbę wykonał Leopold Jankowski ok. 1906 r. (…)

 

​

Źródła do dziejów parafii (Krasno) Sielc. XVI–XVII wiek. - Adam A. Pszczółkowski

(…) Przełom XVII i XVIII w. miał ogromne znaczenie dla dziejów Sielca. (…)

W 1701 r. w grodzie warszawskim powyższy Stanisław Ciemniewski, syn Wojciecha i Elżbiety z Narzymskich, w imieniu swym oraz swego brata Franciszka Ciemniewskiego darował Janowi Bonawenturze in Krasne Krasińskiemu, wojewodzie płockiemu, staroście przasnyskiemu i nowomiejskiemu dobra Sielc i Przytuły w ziemi ciechanowskiej na mocy kontaktu zawartego 29.06.1697 r. w Krasnem [oblata tego, dokumentu: AGAD ,CGW, sygn.104, k.212]. Tak wiec po ponad 300 latach władania tymi dobrami przez Prawdziców- Ciemniewskich przeszły one w ręce Ślepowronów-Krasińskich na przyszłe 170 lat.

Jan Bonawentura Krasiński, syn Jana Kazimierza podskarbiego wielkiego koronnego, a wnuk Stanisława wojewody płockiego, którego działalność gospodarcza dała Krasińskim pierwsze miejsce pod względem zamożności w całej ziemi ciechanowskiej, a może i całym północnym Mazowszu, zmarł w 1713 r. Majątek po nim dziedziczył syn jego Stanisław Bonifacy, starosta przasnyski, zmarły w 1717 r. Po tymże zaś Stanisławie dziedziczył syn jego Błażej, także starosta przasnyski. Błażej zmarł bezpotomnie w 1752 r., a w wyniku podziałów majątkowych po jego śmierci Sielc z przyległościami trafił w ręce jego kuzyna (po wspólnym prapradziadzie) Jana Chryzostoma Krasińskiego, tj. syna Jakuba kasztelana ciechanowskiego, wnuka Dominika także kasztelana ciechanowskiego, prawnuka Ludwika równie, kasztelana ciechanowskiego, a praprawnuka wspomnianego na początku Stanisława wojewody płockiego. Ów Jan Chryzostom był wielkim jałmużnikiem Marii Leszczyńskiej, królowej Francji, opatem św. Eligiusza, biskupem loryneńskim i sufraganem chełmińskim.

W 1756 r. darował Sielc z przyległościami swemu bratankowi Kazimierzowi Krasińskiemu, przyszłemu oboźnemu wielkiemu koronnemu, synowi Antoniego, kasztelana zakroczymskiego. Po śmierci tego, oboźnego w 1802 r. dziedziczył po nim jego syn Józef Wawrzyniec, zmarły w 1845r., a po nim dalej syn tego, Józefa – Karol, zmarły w 1870 r. Wspomniany wyżej oboźny wielki koronny Kazimierz Krasiński, człowiek wielkich ambicji, nie będąc dziedzicem gniazdowego majątku Krasne, zaczął się pisać jako „hrabia na Krasnosielcu”, sam sobie nadając ten tytuł, a przy okazji zmieniając tym samym nazwę swych dóbr. (…) Powyższa uzurpacja tytułu „hrabia na Krasnosielcu” została uznana dopiero za czasów zaboru pruskiego w 1798 r. (…)

 

​

Krasińscy właścicielami Krasnosielca i okolic – Dariusz Wojciech Budny

 

Pierwsi właściciele Krasnosielca z rodziny Krasińskich

Sielc zawdzięcza rodzinie Krasińskich wiele, przede wszystkim zmianę nazwy miejscowości na Krasnosielc, oraz kilka lat świetności gdy miejscowość ta posiadała prawa miejskie. (…)

Wiadomo, że Krasińscy najpierw zostali właścicielami dóbr wokół Sielca, przejęli te tereny drogą wykupu.

W 1650 r. Jan Kazimierz Krasiński, syn Stanisława, urodzony w 1607 r., podskarbi wielki koronny wojewoda płocki, podkomorzy ciechanowski, starosta przasnyski i kasztelan sierpecki nabył od Oborskiego wsie Drążdżewo, Rupino (obecnie Rupin) i Płozownice.

Jan Kazimierz Krasiński był spokrewniony ze zmarłym w 1590 r. Wojciechem Krasińskim, cześnikiem ciechanowskim, kasztelanem sierpeckim, właścicielem Krasnego i Zalesia. (…) żoną Wojciecha Krasińskiego była Zofia Ciemniewska, krewna Elżbiety Ciemniewskiej właścicielki Sielca w II połowie XVI w. (…) Tak więc koneksje rodzinne Krasińskich i Ciemniewskich mogły przyczynić się do scalania klucza krasnosieleckiego.

Wiadomo również, że w roku 1701 Jan Bonawentura Krasiński odkupił od Wojciecha Ciemniewskiego Sielc oraz Przytuły.

Jednym z kolejnych właścicieli Krasnosielca z rodziny Krasińskich był Błażej Jan Krasiński, prawnuk Jana Kazimierza Krasińskiego. Błażej Krasiński miał trzech braci Jana, Michała i Augusta, zmarli oni młodo, bezżennie i co oczywiste bezpotomnie. Tak wiec ostatni przedstawiciel odnogi podskarbińskiej rodu Krasińskich odziedziczył po nich majątki i został panem ogromnej fortuny, w tym samego Sielca oraz sporej części dóbr wchodzących w skład klucza krasnosielckiego. Błażej Krasiński w 1724 r. został starostą przasnyskim, nowomiejskim i opinogórskim, w 1729 r. ożenił się z Marią Czarnowską. Jedynym z owoców tego związku była córka Konstancja Aniela, zmarła ona jednak w młodym wieku w Dobromilu. (…)

W 1730 r. w Krasnosielcu została rozpoczęta budowa drewnianej świątyni, której fundatorem był właśnie Błażej Jan Krasiński. (…) Warto podkreślić, że kościół wybudowany z fundacji Błażeja Krasińskiego zachował się do naszych czasów, około roku 1800 został przeniesiony do Drążdżewa gdzie służył rodzinie Krasińskich oraz miejscowej ludności, a w roku 2007 został przeniesiony do Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.

Błażej Krasiński, właściciel Krasnosielca zmarł w roku 1752, po jego śmierci rozpoczął się trwający wiele lat proces spadkowy. Przystępowali do niego niemal wszyscy, którzy byli spokrewnieni ze zmarłym.

Warto podkreślić, że w skład majątku o który toczono spory wchodziło m.in. siedem miast i kilkadziesiąt wsi. Ostatecznie najwięcej majątku odziedziczyli Antoni Krasiński oraz jego brat Jan Kanty Krasiński, również dobra krasnosielckie zostały pomiędzy nich podzielone. Antoni Krasiński przez wiele lat piastował urząd kasztelana ciechanowskiego, na urzędzie tym po raz pierwszy jest wzmiankowany w roku 1732, ponadto od roku 1750 był kasztelanem zakroczymskim, jego żoną była Barbara z Zielińskich. Natomiast jego brat Jan Kanty, był sufraganem chełmskim oraz biskupem lotaryński. Po śmierci obu braci jedynym dziedzicem ich majątków został Kazimierz Krasiński. (…)

​

Kazimierz Krasiński budowniczy największego latyfundium na Mazowszu

Kazimierz Krasiński był synem Antoniego Krasińskiego i Barbary z domu Zielińskich. Urodził się w 1725 r., po ojcu odziedziczył Zegrze, Wolę Zgierską i Izbice nad Bugiem oraz część klucza krasnosielckiego. Od stryja Jana Kantego Krasińskiego otrzymał dalszą część dóbr krasnosielckich: Przytuły, Chłopią Łąkę, Wólkę Chromą oraz klucz płodownicki nad Omulem. Od teścia Feliksa Potockiego dostał Radziejowice i Wolę Pękoszewską oraz 100 000 florenów. Zegrze stanowiło miejscowość gniazdową tej części rodu Krasińskich, pod koniec XVIII w. ważną rolę zaczęły odgrywać Radziejowice, które z biegiem lat stały się główną siedzibą tej gałęzi rodziny Krasińskich. Krasnosielc odgrywał mniejszą rolę, ale dość istotną. Kazimierz Krasiński w różnym czasie nabył głównie na Mazowszu wiele mniejszych i większych majątków i stał się jednym z najbogatszych członków silnie rozrodzonego rodu. Zapoczątkował on także proces tworzenia z Krasnosielca i okolic największego latyfundium na terenie Północnego Mazowsza, tworzyło je siedem folwarków: Krasnosielc, Drążdżewo, Bagienice, Niesułów, Karolin, Kucieje i Amelin. (…) w 1747 r. został szambelanem dworu Stanisława Leszczyńskiego. 20.03.1763 r. został Oboźnym Wielkim Koronnym i na urzędzie tym pozostał aż, do upadku Rzeczpospolitej.

(…) żenił sie trzy razy, najpierw z Eustachią Potocką, następnie z jej siostrą Elżbietą, ale dopiero małżeństwo z Anną Ossolińską dało mu dzieci. Miał z nią córkę Elżbietę i syna Józefa Macieja Wawrzyńca Onufrego. Kazimierz Krasiński i jego trzecia żona Anna Ossolińska w swych dobrach wybudowali kilka kościołów oraz najpiękniejszą rezydencję tej linii Krasińskich pałac i zamek w Radziejowicach. Kazimierz Krasiński dbał również o dwa starsze miejsca związane z tą linią rodu, mianowicie o Zegrze i Krasnosielc. (…)

Kazimierz jako dziedzic, a zarazem wykonawca ostatniej woli zmarłego stryja Jana Kantego Krasińskiego, zobowiązał się do wybudowania w miejscowości Krasnosielc kościoła, którego fundatorem był zmarły stryj sufragan chełmski, biskup loramenński, kanonik kujawski i warmiński Jan Chryzostom. (…) Budowniczy potęgi rodu Krasińskich linii oboźniczej zmarł 25.09.1802 r. w Zegrzu i tam został pochowany w podziemiach miejscowego kościoła. (…)

​

Hrabia Józef Maciej Onufry Wawrzyniec Krasiński – dziedzic ogromnej fortuny

Kolejny właściciel Krasnosielca z rodziny Krasińskich przyszedł na świat 10.08.1783 r. w Zegrzu, gdzie spędził pierwsze lata swojego życia. (…) Po śmierci ojca w 1802 r. osiedlił się wraz z matką i siostrą Elżbietą w swych dobrach w Radziejowicach, (…)

W 1806 r. Józef Krasiński wstąpił do wojska, w 1809 r. brał udział w bitwie pod Raszynem. W 1812 r. został adiutantem gen. Karola Kniaziewicza i uczestniczył w wojnie przeciw Rosji. (…) 31.03.1813 r. otrzymał definitywną dymisję z wojska, w stopniu generała lejtnanta. Od roku 1814 przebywał przeważnie w Warszawie lub w pobliskich Radziejowicach, do miejscowości tej przeniósł sie na stałe po sprzedaży pałacu w Warszawie. (…) W roku 1815 został mianowany szambelanem dworu cara Aleksandra I, brał udział obradach sejmu w 1820 i 1825 r. W roku 1820 otrzymał potwierdzenie dziedzicznego tytułu hrabiowskiego. (…)

W 1829 r. został mianowany kasztelanem i mistrzem dworu Mikołaja I. W okresie powstania listopadowego dowodził pierwszym pułkiem gwardii narodowej w Warszawie, brał również udział w pracach sejmu. (…)

Hrabia Krasiński oprócz Radziejowic, Krasnosielca i Zegrza był także właścicielem Sterdyni, a także Stegny miejscowości nieopodal Jednorożca, która powstała w okresie jego rządów. (…)

Józef Krasiński żonaty był z Emilią Ossolińska, do zawarcia związku małżeńskiego doszło 27.09.1809 r., z tego związku na świat przyszło pięcioro dzieci, dwie córki, oraz trzech synów: Stanisław, Karol Joachim i Adam Henryk. Hrabia Krasiński zmarł 19.10.1845 r. i został pochowany w Zegrzu, w kościele którego był fundatorem. (…) Po śmierci Józefa Krasińskiego dokonano podziału majątku. (…) Staś zatrzymuje Zegrze, Karol bierze Krasnosielc, Adam Radziejowice, Górski Sterdyn, Kazimierz Łubieński Julin i Borowice.(…)

(…) dużą część fortuny odziedziczonej po Kazimierzu, Józef, jego synowie oraz córki, a także żona roztrwonili.

Spadkobiercami Józefa wymienionymi w liście są oprócz żony i synów, Ludwik Górski mąż Pauliny Krasińskiej zięć zmarłego hrabiego oraz drugi zięć, czyli Kazimierz Łubieński mąż Marii Krasińskiej młodszej z hrabianek. (…)

​

Karol Krasiński – ostatni właściciel Krasnosielca z rodziny Krasińskich

Karol Joachim Krasiński urodził się w 1812 r. w Krakowie, po śmierci ojca, został właścicielem Krasnosielca. W roku 1840 poślubił Amelię Łubieńską, jednak z tego związku nie doczekał się dzieci. (…)

Karola, Stanisława i Adama Krasińskich łączyły więzy przyjaźni z poetą Zygmuntem Krasińskim, (…)

Po śmierci Karola Krasińskiego dobra wchodzące w skład klucza krasnosieleckiego zostały wystawione na licytacje i często zmieniały właścicieli, (…) Najprawdopodobniej ta, część klucza krasnosielckiego ponownie znalazła się w rękach rodziny Krasińskich za sprawą Ludwika Krasińskiego. Ten znany ziemianin i przemysłowiec był właścicielem wielu majątków ziemskich zakupionych, bądź też odziedziczonych. Należał do najbogatszych ludzi w Królestwie Polskim, jego ślub z wdową po Zygmuncie Krasińskim przed upływem żałoby wywołał skandal towarzyski. (…)

​

Źródło: Poniatowa – Samorządowy Portal Internetowy (um.poniatowa.pl)

 

Kowala

 

(…) Jan Tarło był wielkim magnatem ówczesnej Polski. (…) Żenił się cztery razy, pierwsze małżeństwo z M. Lubowiedzką zawarte we wczesnej młodości zakończyło się rozwodem. Drugie i trzecie (E. Modrzewska i E. Branicka) były bezpotomne, a obie żony zmarły. Jan Tarło właściciel wielkiej fortuny musiał mieć spadkobiercę i w wieku 62 lat (w roku 1746) ożenił się z 28 letnią Zofią Krasińską. Jan Tarło zmarł w 1750 r. nie doczekawszy się potomka.

Zofia z Krasińskich Tarłowa okazała się bardzo rozsądną i gospodarną kobietą. Po śmierci męża otrzymała w dożywocie Opole i klucz opolski (z Kowalą). Zofia z Krasińskich dziedziczka Opola uczyniła z tego miasta miejsce gdzie bywali możni ówczesnej Polski. Bywał tu król, wielki książę rosyjski Paweł (incognito). Wdowa Tarłowa wyszła za mąż za wdowca Antoniego Lubomirskiego, zmarła w 1790 r., a jedyny syn z małżeństwa z Lubomirskim zmarł jeszcze w 1760 r. (…)

​

​

Źródło: Tomasz Sławiński, Kretkowscy w Bieżuniu (1607-1714)

 

(…) Posiadanie dóbr w województwie brzesko-kujawskim, kaliskim, płockim, mazowieckim i ziemi dobrzyńskiej zapewniało Kretkowskiemu możliwość udziału w życiu politycznym i hierarchii urzędniczej ziem, w których był posesjonatem. I tak oto 15.01.1587 r. obrany został przez sejmik radziejowski deputatem trybunalskim, z kaliskiego posłował na sejm warszawski w 1589 r., w dziesięć lat później mianowany został wojewodą płockim, ale nominację cofnięto, gdyż okazało się, że poprzedni wojewoda, Grzegorz Zieliński żyje, choć na dwór królewski dotarła wieść o jego śmierci. Zieliński zmarł w 1600 r., ale wojewodą płockim został Stanisław Krasiński. Dopiero w 1606 r. otrzymał Andrzej krzesło senatorskie na Kujawach (…)

Franciszek i Andrzej Kretkowscy, działając wspólnie, w 1694 r. zastawili niektóre wsie klucza bieżuńskiego: Seroki P. Mostowskiemu, podkomorzemu płockiemu, Mojnowo M. Chamskiemu, Jonne i Elżbiecino J. Rościszewskiemu, Obrąb A. Jeżewskiemu. Po śmierci Franciszka w 1695 r., już sam Andrzej zapisał w testamencie miasto Bieżuń i wsie Zimolza, Dąbrówki, Myślino, Siedliska, Jonne, Elżbiecino, Seroki, Mojnowo i Obrąb T. Działyńskiemu, krajczemu koronnemu, a swemu ciotecznemu bratu. Nie są znane przyczyny, dla których pominął braci przyrodnich — Feliksa i Jana, którzy w 1696 r. zakwestionowali dokonany przez brata zastaw Młodzyna i Strzeszewa Mariannie z Kępskich Krasińskiej, który to zastaw przeszedł potem na Bromirskich. Przypuszczalnie wynikało to z kwestii majątkowych, choć z testamentu Andrzeja Kretkowskiego wynika, iż pozostawił on niewielkie nadwyżki finansowe i nie był zadłużony u kuzyna. (…)

​

Źródło: http://mazowsze.travel

 

Oficjalny Portal Turystyczny Mazowsza

 

(…) Po przyłączeniu Mazowsza do Korony Opinogóra należała do dóbr królewskich, a jako starostwo niegrodowe oddawana była osobom zasłużonym dla tronu.

Pierwszym Krasińskim, którego król obdarował Opinogórą w 1659 r., był Jan Kazimierz (1607–1669) – dworzanin królewski, podskarbi wielki koronny, wojewoda płocki, kasztelan warszawski, płocki i ciechanowski.

W 1752 r. ostatecznie majątek podzielono na trzy części, a Opinogórę według zapisu z 1752 r. otrzymał Michał Hieronim Krasiński (1712–1784). Był on marszałkiem konfederacji barskiej. Michał Krasiński dał początek nowej linii rodu, nazywanej linią opinogórską.

W rękach Krasińskich Opinogóra pozostawała do czasów zaborów. Wówczas to majątek wszedł w skład kamery pruskiej, a jego dzierżawcą został Melchior Neumann. 

W grudniu 1806 r. na Mazowsze wkroczyły wojska francuskie. Opinogórę otrzymał Jan Bernadotte (1763–1844), marszałek Francji, książę Ponte Corvo. Nazwę miejscowości zmieniono wówczas na Opinogórę Francuską. Rządy marszałka nie trwały jednak długo. We wrześniu 1810 r. został zaproszony do objęcia tronu szwedzkiego, a w listopadzie był już koronowany jako Karol Jan XIV.

Dekretem z 20.05.1811 r. cesarz przywrócił Krasińskim prawa do tego majątku, nadając jednocześnie Wincentemu Krasińskiemu tytuł hrabiowski. Car Aleksander I potwierdził to nadanie, ale władze Królestwa Polskiego prawa Krasińskiego uznały dopiero w 1818 r. Generała niepokoiły zmiany na arenie politycznej i postawa syna, który nie interesował się gospodarką. Dlatego usilnie zabiegał na dworze petersburskim o stworzenie w Opinogórze ordynacji. Udało mu się to dopiero w 1844 r. Statut ordynacji gwarantował nienaruszalność majątku i określał, że zawsze musi on pozostawać w rękach Krasińskich, przechodząc na najstarszego syna.

Pierwszym ordynatem opinogórskim został Zygmunt Krasiński (1812-1859). Niewiele jednak mógł on w tej roli dokonać, albowiem zmarł trzy miesiące po ojcu, 23 lutego 1859 r. Kolejnym ordynatem był syn Zygmunta – Władysław. Po śmierci Władysława ordynatem został jego syn Adam Krasiński, wówczas nieletni. Przez kilka lat dobrami zarządzała jego matka – Róża z Potockich Krasińska. Pod jej rządami Opinogóra przeżywała okres rozkwitu. Adam Krasiński zmarł bezpotomnie w 1909 r., co oznaczało wygaśnięcie linii opinogórskiej.

Zgodnie ze statutem ordynację przejęła linia oboźnicka z Radziejowic. Pierwszym ordynatem z tej linii został Józef Krasiński. Nie angażował się on w sprawy opinogórskie i faktycznie od początku zarządzał nią jego syn Edward Krasiński.

Podczas I wojny światowej Opinogóra została zniszczona. Po wojnie hrabia Edward nie remontował zamku. Cały wysiłek wkładał w budowę Biblioteki i Muzeum Ordynacji Domu Hrabiów Krasińskich w Warszawie. W tym celu sprzedał nawet rodzinny majątek w Radziejowicach. Hrabia Edward Krasiński zginął w Dachau 7 grudnia 1940 r.

W styczniu 1945 r. do Opinogóry wkroczyli Rosjanie. W tym samym roku przeprowadzono w Opinogórze reformę rolną. Folwarcznym robotnikom i małorolnym gospodarzom przydzielono 21 działek, a na pozostałych gruntach założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. (…)

​

Źródło: Dariusz Kalina, Lisów, Maleszowa, Piotrkowice

Rodzinne miejsca Franciszki Krasińskiej

 

(…) znad Mazowsza nadleciał kolejny ptak: Ślepowron. Stanisław Krasiński był wielką postacią swojej epoki. Z jego dziesięciu synów każdy założy własną gałąź rodową – z nich Gabriel osiadł na stałe w Maleszowej i założył własne gniazdo Krasińskich na Kielecczyźnie. (…)

 

Krasińscy z Krasnego

Krasne wedle rodowej tradycji w roku 1224 nadał książę mazowiecki Konrad - Warcisławowi, który uznawany jest za założyciela rodu. Drewniany kościół parafialny został wzniesiony i uposażony przez przedstawicieli rodu w XIV w., zapewne również w tym czasie funkcjonowała tu siedziba pańska – dwór Krasińskich. W roku 1570 świątynia spłonęła – wówczas Franciszek Krasiński, biskup krakowski i podkanclerzy wielki koronny ufundował kościół murowany. W jej podziemiach kryptach grobowych złożono szczątki zmarłych Krasińskich, pochowane uprzednio pod drewnianym kościołem.

Najstarszy grobstein poświęcony został pamięci rodziców biskupa krakowskiego, Franciszka Krasińskiego – Jana, podstolego ciechanowskiego (zm. 1546), oraz Katarzyny z Mrokowskich (zm. 1542). Biskup ten ma również swój pomnik w kościele parafialnym w Bodzentynie. Jednym z braci biskupa był Andrzej, sędzia ziemi ciechanowski, żonaty z Katarzyną z Czernickich.

Byli to rodzice Stanisława Krasińskiego, chorążego płockiego (1583), kasztelana ciechanowskiego (1587), sierpskiego (1590), podlaskiego (1593), płockiego (1596), wojewody płockiego (1600), starosty błońskiego.

Był on dwakroć żonaty: 1’ z Małgorzatą ze Staroźreb Sobiejuską, 2’ z Anną z Michowskich, którą pojął ok. 1584 r. Był on ojcem dziesięciu synów i pięciu córek.

Około roku 1576 pojawił się w okolicy Lisowa zainteresowany zakupem wsi Brody, Górki i Maleszowa wraz ze starym zamkiem (dworem obronnym) od dotychczasowych właścicieli - Kacpra i Sebastiana Duninów, z zamiarem stworzenia nowego gniazda, a z pewnością w niedługim czasie zainteresował się również kościołem parafialnym w Lisowie. - Nie był on jednak autorem budowy murowanego kościoła w Lisowie. Przeczy temu fakt następujący: gdy zmarł nie został pochowany w Lisowie, a w Krasnem, w rodowej kaplicy grobowej, gdzie Jan Kazimierz wystawił mu grobowiec (ma również pomniki grobowe od małżonki w katedrze płockiej oraz kościele parafialnym w Łomży, wystawiony przez syna Ludwika). Zatem aż do swojej śmierci, co miało miejsce 1.02.1617 r., zamek maleszowski z wianuszkiem wsi i może prawem patronatu nad kościołem lisowskim posiadali już jego spadkobiercy. Niestety brak jest jego nazwiska na terenie powiatu chęcińskiego z 1621 r., co może wskazywać na trwające dożywocie lub inne przeszkody prawne wzbraniające przedstawicielom tej rodziny.

Podczas okazowania w 1624 r. w wykazie nazwisk właścicieli ziemskich powiatu chęcińskiego jako dziedzice dóbr Maleszowa wymienieni zostali Andrzej i Stanisław Krasińscy, synowie Stanisława wojewody płockiego. Ich brat Gabriel jako dziedzic Górki i Maleszowej poświadczony został dopiero w lutym 1635 r. (…)

Z małżeństwa Gabriela i Zofii urodziło się dwóch synów: Gabriel i Mikołaj, oraz pięć córek, (…)

Wedle herbarza Niesieckiego, po śmierci Zofii Gabriel ożenił się powtórnie z Szembekówną. W tym czasie rozpoczął się w jego życiu okres służby publicznej - brał udział w wojnach kozackich, w tym w bitwie pod Beresteczkiem (1651), uczestniczył w zdobywaniu Warszawy okupowanej przez Szwedów (1656), przebywał w obozie pod Krakowem (1657). Czynnie uczestniczył również w sejmikach ziemskich w Opatowie i sejmikach generalnych odbywanych w Nowym Korczynie, jako senator brał udział w wielu sejmach, lecz pozostawał wyłącznie przy swoich poglądach – był regalistą, ale nie włączał się do działalności żadnego z działających wówczas obozów politycznych. (…) Po abdykacji króla Jana Kazimierza Gabriel Krasiński mocno zaangażował się w działalność publiczną - wyrazem podczas bezkrólewia na sejmiku generalnym w Nowym Mieście Korczynie zgłosił projekty reform prawnych – w tym skrócenia czasów procesów sadowych i zakazania wyderkafów. W tym czasie zmagał się z długotrwałą chorobą, o zmarł 12.08.1674 r. (…)

Jego najstarszy syn Gabriel żonaty był z Gronowską (h. Leliwa?), i skierował go w stronę ziemi przodków, gdzie pełnił urząd podkomorzego płockiego, zmarł bezpotomnie w 1668 r., i nie jest pochowany w Lisowie.

Tak więc dobra Maleszowa otrzymał jego młodszy brat Mikołaj Jan Krasiński. Jemu też należałoby przypisać powiększenie klucza maleszowskiego o Piotrkowice – z prawem patronatu nad tamtejszym kościołem parafialnym p.w. św. Stanisława, jak i „opiekę” nad tutejszym klasztorem bernardynów – w roku 1699 jako kasztelan małogoski (1694), podarował kościołowi temu kielich srebrny pozłacany, z napisem: Nicolaus Joannes a Krasne Krasiński Castellanus Małogostensis die 18 Augustii 1699 zapewne już wtedy jako ówczesny właściciel Piotrkowic. Był on żonaty z Katarzyną, córką Aleksandra Derszniaka, (…)

Mikołaj Krasiński postanowił nową fundację pobożną w Lisowie – szpital dla biednych (…) Czując zbliżającą się śmierć, jeszcze w 1706 r. dokonał podziału majątku między jego synów, (…) Klucz maleszowski obejmował wówczas w powiecie chęcińskim wsie: Brody, Górki, Komórki, Kuźnica Znojów, Lisów. Maleszowa, Skrzelczyce, zaś na terenie powiatu wiślickiego: Celiny, Gręboszów, Gumienice, Straszniów i Wolę Grębowicką. (…)

Miał on trzech synów i trzy córki: Teofilę zakonnicę, Franciszkę, która zmarła jako niezamężna i Barbarę, (…) Z jego synów Jan (Franciszek) złożył śluby w zakonie cystersów, Stanisław ożenił się z Teresą Ożarowską kasztelanką sanocką, zmarł ok. 1712 r. bezpotomnie (…)

Dziedzictwo maleszowskie po śmierci ojca (1706), a po śmierci brata jako całość przejął Aleksander Krasiński. Realizował on karierę najpierw jako cześnik sandomierski (1713-1714), chorąży sandomierski (1714-1724), a następnie kasztelan wiślicki (1724-1730). Żonaty z Salomeą Trzcińską, pisarzową ziemską sandomierską (zmarła 26.10.1750), z którą miał trzech synów: Stanisława, Wojciecha i Józefa (obaj ostatni zeszli bezpotomnie), i dwie córki: Teresę i Zofię (Barbarę), (…)  Salomea przeżyła swego męża, według Jana Wiśniewskiego zmarła w 1760 r., głową domu od śmierci pozostał syn Stanisław. Był on starostą ujskim (1727), nowokorczyńskim (1742-1762), przasnyskim (1752), szambelanem królewskim (1752). Żoną jego była Aniela Humiecką, (…) Z małżeństwa tego na zamku maleszowskim zrodzone zostały cztery córki. I tak Barbara wydana została za Michała Świdzińskiego, (…) Drugą córką była Franciszka Krasińska urodzona 9.03.1742 r. Pozostałe córki Stanisława to Zofia, wydana za Franciszka Wodzickiego, (…) oraz Maria (Marianna (…)

Gdy w 1751 r. zmarł bezpotomnie Błażej Jan Krasiński, starosta sztumski, nowokorczyński(?), przasnyski, opinogórski, rozpoczął się dziewięcioletni proces spadkowy, w wyniku którego w 1760 r. klucz węgrowski został przyznany Stanisławowi Krasińskiemu, dziedzicowi Maleszowej. Stało się z pewnością w związku z nadziejami, jakie pojawiły się w rodzinie Krasińskich po wieściach jakie dochodziły uszu ojca o afektach jakie czynił jego córce Franciszce - królewicz polski, syn Augusta Mocnego: Karol Krystian Wettyn. Gdy Franciszka poznała Karola w 1757 r. miała ukończonych około 14-15 lat, on urodzony w 1733 r. – miał lat 22. Urok młodości, uroda w połączeniu z łagodnością, szlachetnością i starannym wykształceniem odebranym w domu rodzinnym – musiało spowodować wzmożone zainteresowanie jej osobą, tym bardziej że miała realne szanse otrzymać majątek węgrowski (część wielkiego spadku). Zapewne wprowadzenie na salony Warszawy poprowadziła jej ciotka, Zofia z Krasińskich księżna Lubomirska, żona Antoniego. (…) Ślub odbył się cichy (…) Wedle ustaleń Kieleckiego badacza, Feliksa Rybarskiego, akt ten miał przebieg nieco inny: …ślub odbył się za indultem w wielkim poście dnia 25.03.1760 r. w pałacu Krasińskich w Warszawie. Obrządku dopełnił ks. Józef Lipiewicz gwardian zakonu bernardynów z Piotrkowic, otrzymawszy upoważnienie do tego przez ks. Jana Kantego Dymuchowskiego, proboszcza z Lisowa, który z powodu podeszłego wieku i zajęcia spowiedzią wielkanocną, nie mógł sam osobiście przybyć do Warszawy. Ojciec Franciszki przygotowany był chyba na te „niespodzianki” i wiedział o „tajnym” ślubie Karola i Franciszki, który miał miejsce przecież w pałacu Krasińskich w Warszawie. - Tym zatem „nowinkom” należy przyznać moc sprawczą tego, że podwarszawski majątek Węgrów stał się wianem dla pary młodej – za przyzwoleniem i zgodą reszty rodziny Krasińskich.

Wnet o rzeczy całej dowiedział się król ojciec, August III Mocny, który potraktował ślub syna jako niebyły. Brak akceptacji ze strony teścia spowodować musiał kłopoty młodego małżeństwa, tym bardziej, że mocno niepewne były plany objęcia tronu polskiego po ojcu. (…)

W tym miejscu pozwalamy sobie przypomnieć raz jeszcze tezę, że autorem przemian architektonicznych na terenie Maleszowej i Piotrkowic był Stanisław Krasiński, ojciec Franciszki, a stało się to po 1757 r. Po pierwsze zdecydował się na wzniesienie nowego mauzoleum rodzinnego – z tego powodu wzniósł kaplicę, wewnątrz której znalazło się Loreto – tu też polecił się pochować. Stary zamek stojący na wyspie w Maleszowej został „obudowany” dodatkowymi pomieszczeniami, od frontu, czyli od północy pojawił się dziedziniec paradny otoczony dwoma, symetrycznie usytuowanymi pawilonami/oficynami (jedna z nich to dwór) oraz dobudowanymi doń stajniami i wozowniami (tzw. kurnik i stajnie z wozowniami). (…) Właśnie on (a nie Tarnowski syn/ojciec) na wzgórzu w Piotrkowicach zaczął budowę rezydencji nie mającej analogii ani przed ani potem - czterech narożnych kamienic, którego jednak dzieła za życia swego nie ukończył. Te cztery kamienice zgromadzone wokoło dziedzińca, na którym stanęła tylko studnia - nieodparcie nasuwa się skojarzenie z czterema jego córkami. Byłaby więc to specyficzna rezydencja wiejska otoczona zielenią - od strony południowej wzgórza założone zostały winnica i figarnia, w tyle zamku ogród, zaś na sąsiedniej Ostrej Górze zwierzyniec. Wszystkie te inwestycje mogły być realizowane wówczas, gdy o rękę Franciszki starać począł Karol Wettyn. O ich potajemnym ślubie wiedział – jak przewidujący ojciec pragnął zatrzeć różnice społeczne i ekonomiczne jakie istniały pomiędzy jego rodziną a rodziną królewską. (…)

Śmierć Stanisława Krasińskiego, dziedzica dóbr Maleszowa i Węgrów, przyszła 16.05.1762 r. Dobra Maleszowa otrzymała siostra Franciszki Maria (Marianna), która wyszła (przed 1765 r.) za Joachima hrabiego na Czoborze Tarnowskiego, h. Leliwa, Franciszka zaś otrzymała dobra Węgrów. Tymczasem losy Karola Wettyna, został przesądzony z chwilą objęcia tronu Rosji przez carycę Katarzynę w 1763 r. na tron Kurlandii i Semigalii powrócił przy pomocy wojsk rosyjskich Ernest Jan Biron, sam zaś Karol oblężony w pałacu Mitawie, pozbawiony pomocy ze strony Polski – skapitulował. W tym też czasie jako wierny adiutant przy boku Karola Wettyna występował (od 1762) Kazimierz Pułaski. Karol ostygł w zapałach w stosunku do Franciszki i w 1763 r. wyjechał na stałe do Drezna, nie wykazywał przy tym najmniejszej uwagi na małżonkę i jej potrzeby. Franciszka tułała się po Polsce – bywała w rezydencji swojego szwagra w Sulgostowie, pomieszkiwała w klasztorach klarysek i dominikanek w Krakowie, u Sakramentek w Warszawie, a najczęściej u ciotki Zofii Lubomirskiej w Opolu Lubelskim. Dopiero w 1775 r. nie bez pomocy ze strony ciotki Zofii Lubomirskiej oraz cesarzowej Marii Teresy królewicz zdecydował się zabrać żonę do siebie, do zamku Elsterwerda w dzisiejszej Brandenburgii.

W rok później, po uznaniu małżeństwa, Sejm Rzeczpospolitej zabezpieczył tzw. dożywocie Franciszce jako żonie królewiczowa polskiego. Franciszka mocno wspierała przedsięwzięcie, w jakie zaangażował się Karol. Książę związał się z konfederatami barskimi, licząc, że dzięki ich pomocy odzyska nie tylko tron Kurlandii i Semigalii ale sięgnie po koronę polską… Jak wiemy dzisiaj, nic z tych planów politycznych nie spełniło się, konfederacja upadła, uciekać z kraju musiał skazany zaocznie na śmierć Kazimierz Pułaski, zaś Franciszka wyzbyła się majątku Węgrów i chyba ostatecznie straciła kontakt z rodziną w Polsce. Za to pocieszona została w inny sposób. Prawie „na Mikołaja”, dnia 7.12.1779 r. na świat przyszła Maria Krystyna Albertyna (…), poślubiła w 1797 r. księcia Karola Emanuela Sabaudzkiego (1770-1800) z rodu Carignan, a po jego śmierci - księcia de Montléart, z którym zamieszkała w Paryżu. Synem z jej pierwszego małżeństwa był Karol Albert (1798-1849), król sardyński w latach 1831-1849, a wnukiem – Wiktor Emanuel II (1820-1878), pierwszy król zjednoczonych Włoch. (…)

​

Źródło:  https://www.krasne.pl/archiwum/krasne.pl/135-4b701e9e2833d.html

Gmina Krasne

​

Zabytki gminy Krasne - Kościół parafialny w Krasnem

 

Drewniany kościół wzniósł się tu przypuszczalnie już w XIV w. Od schyłku XIV w. w jego podziemiach chowano zmarłych członków rodziny, właścicieli Krasnego.

W 1477 r. źródła historyczne notują zapis na ten kościół Mikołaja z Krasnego.

W 1570 r. kościół drewniany spłonął i Franciszek Krasiński, podkanclerzy wielki koronny i biskup krakowski ufundował nowy, murowany. Wzniesiono wtedy jednonawową budowlę, a przy elewacji zachodniej zbudowano wieżę o cechach jeszcze gotyckich. W wieży tego kościoła umieszczono skarbiec parafialny, a w przesklepionych podziemiach nowego kościoła złożono szczątki zmarłych Krasińskich, pochowane uprzednio pod drewnianym kościołem.

W 1563 r. Jan Kazimierz Krasiński zbudował od strony wschodniej murowane, przesklepione podziemia i na nich wzniósł obecne prezbiterium. W zamiarze stworzenia w Krasnem rodzinnego mauzoleum wystawił zmarłym przodkom wiele tablic inskrypcyjnym, sławiących po łacinie ich zasługi.

W latach siedemdziesiątych XVII w. na zlecenie Jana Dobrogosta Krasińskiego, dokonał dalszej przebudowy kościoła najwybitniejszy architekt tych czasów Tylman z Gameron. Do istniejącej nawy dobudował dwie nawy boczne. Wtedy prawdopodobnie przeniesiono na nowe ściany zewnętrzne wcześniejsze nagrobki: renesansową tablicę nagrobną Jan i Katarzyny z ok. 1575 r. na ścianę południową oraz Andrzeja i Katarzyny z ok. 1580 r. na ścianę nawy północnej.

Starosta opinogórski Jan Błażej Krasiński dobudował zakrystię, również na murowanym podziemiu, do którego przeniósł z wieży skarbiec parafialny. W 1747 r. na jego zlecenie, wnętrze kościoła ozdobił polichromią zdolny malarz Lwowski Sebastian Eckstein. Dzięki temu prezbiterium zyskało wielkie malowidło iluzjonistyczne "Podwyższenia Krzyża Świętego" dostosowane do wezwania pod którym wzniesiono kościół. Wysoko na ścianach nawy głównej wymalował Eckstein sceny drogi krzyżowej. Cenną polichromię Sebastiana Ecksteina odrestaurował w 1956 r. prof. K. Dąbrowski z Warszawy.

Marmurowa chrzcielnica barokowa stojąca przy prezbiterium po prawej stronie pochodzi z ok. połowy XVIII w.

Marmurową kropielnicę w kruchcie ufundował w I pół. XIX w. generał Wincenty Krasiński z Opinogóry.

W II pół. XIX w. na zlecenie Ludwika Krasińskiego, budowniczy Wincenty Rakiewicz powiększył dwukrotnie podziemia i przebił do nich osobne wejście od strony południowej, dla swobodniejszego rozmieszczenia grobowców i katakumb. Ludwik Krasiński ufundował również obecny marmurowy ołtarz główny i marmurową posadzkę w całym kościele. Z XIX w. pochodzą zapewne posągi świętych na filarach bramy na cmentarz kościelny. Posąg z lewej przedstawia patrona parafii św. Jana Chrzciciela, posąg z prawej - św. Augustyna, którego regułę przyjął zakon kanoników regularnych.

Parafię w Krasnem w 1518 r. zamieniono na prepozyturę tego zakonu i aż do 1879 r. obsługiwali ją kanonicy regularni z Czerwińska. W podziemiach kościoła, w osobnym, zamurowanym dziś pomieszczeniu spoczywa ich czternastu, w tym ostatni opat konwentu w Czerwińsku, czterech zakonników - tutejszych proboszczów i dziewięciu wikariuszy.

Kościół uszkodzony w 1915 r. przez niemiecką artylerię, został odbudowany staraniem ówczesnych właścicieli Krasnego Ludwikę i Adama Krasińskich. (…)

Źródło: https://dariuszkalina.net/2015/10/zamek-w-maleszowej/

 

Dariusz Kalina - blog autorski

Nieco juz zapomniane rezydencje pańskie w Maleszowej i Piotrkowicach

 

Nazwa wsi zapisywana była w przeszłości jako: Maleszow (1388, 1397), Pusta Malyechowka (1470-1480), Malischowy (1529), Maleszowa (1540), Maleszów (XIX w.), a pochodzić ma od staropolskiego imienia Malesz.

Wieś obecnie położona jest w parafii Lisów, powstałej jak się przyjmuje, w pierwszej połowie XIV w. – Kościół ten powstał z pewnością przed 1326 r., kiedy jego istnienie i parafii pod wezwaniem świętego Andrzeja apostoła. Nie była to parafia ludna, około 1340 r. szacowana była na 338 wiernych.

(…) Anna z Maleszowskich, wraz ze swoją ręką wzniosła swoje części majątku Maleszowa w dom swojego męża, Jana Gałeckiego (vel Gałęckiego) z Gałek, herbu Junosza, który w 1576 r. sprzedał dobra maleszowskie wojewodzie płockiemu, Stanisławowi Krasińskiemu herbu Ślepowron. (…)

Stanisław Krasiński (ok. 1558-1617), syn Andrzeja, wojewoda płocki, w młodości podróżował, po 1576 r. kupił dobra Maleszowa, ale dopiero od 1583 r. rozpoczął własna karierę został chorążym płockim, a 1886 r. kasztelanem ciechanowskim. W okresie bezkrólewia po Stefanie Batorym stanął murem za Anną Jagiellonką i przyczynił się do wyboru Zygmunta Wazy na króla polskiego. Odtąd rozwój jego kariery przybrał na sile. Żonaty był dwukrotnie – w 1583 r. z Małgorzatą Starozrębską (Sobiejuską) a 1590 r. z Anną Michowską. Pozostawił z tych małżeństw pięć córek i dziesięciu synów. Pochowany został w mauzoleum rodzinnym pod kościołem w Krasnem.

Gabriel Krasiński z woli ojca, zapoczątkował sandomierską gałąź rodu z rezydencją w Maleszowej oraz kościołem w Lisowie. Był czwartym synem Stanisława Krasińskiego, wojewody płockiego i Anny Michowskiej. Zasiadał w krześle senatorskim – w 1641 r. otrzymał od brata Jana Kazimierza starostwo nowokorczyńskie, a w 1654 r. był kasztelanem płockim, służył mężnie Ojczyźnie prowadząc walkę w wojnach na Ukrainie – w 1651 r. pod Beresteczkiem, w 1656 r. pod okupowaną przez Szwedów Warszawą, a w 1657 r. również pod Krakowem. Wszedł do historii literatury polskiej, jako autor wydanej niedawno drukiem wierszowanej kroniki z lat 1655-1669 pod tytułem: Taniec Rzeczypospolitej Polskiej. Żonaty był ok. 1642 r. z Zofią Lanckorońską, podkomorzanką sandomierską († 1650), z która miał synów Gabriela, podkomorzego płockiego i starostę nowokorczyńskiego zmarłego bezdzietnie po 1668 r., Mikołaja, kasztelana małogoskiego oraz sześć córek. Wedle niektórych herbarzy ożenił się raz jeszcze – z przedstawicielką rodziny Szembeków.

Przekazany przez niego synowi Mikołajowi klucz majątkowy obejmował wsie: Brody, Gródek(?), Lisów i Maleszową; zmarł po dłuższej chorobie 12 VIII 1676 r. (nie było go już na elekcji w 1674 r.), pochowany został, jako pierwszy w kaplicy św. Barbary w Lisowie. Pozwolimy sobie jednak jemu właśnie przypisać zasadniczą przebudowę istniejącej siedziby (dworu/zamku) w Maleszowej, co stać się mogło między 1617 a 1629 r.

Jego syn Mikołaj Krasiński, do senatu wstąpił jako kasztelan małogoski (1694-1706). W roku 1703 r. dobra przez niego odziedziczone obejmowały wsie: Komorniki, Kuźnice, Lisów, Maleszowa, Skrzelczyce, Zagajów leżące w powiecie chęcińskim, oraz w wiślickim: Celiny, Radomice, Grębów, Gumienice, Straszna i Wola.

Mikołaj żonaty był z Katarzyną z Derszniaków herbu Jelita (Aleksander, jej ojciec, był również kasztelanem małogoskim (1668-1684). Miał z nią trzy córki – Teofilę zakonnicę, Franciszkę, Barbarę, wydaną za Czernego, kasztelanową sądecką; oraz trzech synów – z nich Jan profess w zakonie cysterskim, Stanisław miał za sobą Teresę Ożarowską, kasztelankę sanocką.

Maleszową wziął Aleksander Krasiński, cześnik sandomierski (1713), chorąży sandomierski (1714), kasztelan wiślicki (1724), żonaty był ze wspomnianą Salomeą z Trzcińskich około 1718 r., z tego świata zszedł w 1730 roku. Miał on synów: Stanisława, Wojciecha (zmarł bezpotomnie), Józefa (zmarł bezpotomnie), oraz dwie córki Zofię wydaną za 1. Jana Tarło, wojewodę sandomierskiego, 2’ Antoniego Lubomirskiego, kasztelana krakowskiego, oraz Barbarę. Klucz majątkowy był w rękach Aleksandra hrabiego Krasińskiego obejmował wsie: Brody, Górki, Grabowiec, Komorniki, Lisów, Łazy, Maleszówki, Minostowice, Piotrkowice, Skrzelczyce, Suliszów, leżące w powiecie chęcińskim, oraz Gumienice w ziemi wiślickiej.

Stanisław Krasiński dziedzic Maleszowej i Węgrowa – szambelan królewski (1752), starosta ujski (1727), nowokorczyński (1742 – do śmierci), przasnyski (1752), żonaty był około 1739 r. z Anielą z Humięckich, wojewodziną podolską. Zmarł 22 V 1762 r. i pochowany jest w Piotrkowicach, w krypcie pod kaplicą zwaną Loreto przez się wystawionym. Był to ostatni przedstawiciel Krasińskich wywodzących się z Gabriela Krasińskiego.

Postawił on cztery córki: Franciszka dostała się w małżeństwo Karolowi synowi Augusta III Króla Polskiego (dzięki temu została księżną Kurlandii, a w przyszłości prababką pierwszego króla zjednoczonych Włoch Wiktora Emanuela II), Zofia za Wodzickim starostą grzybowskim, Barbara za Świdzińskim starostą rawskim, Maria vel Marianna za hrabią Tarnowskim.

Po śmierci Stanisława Krasińskiego dobra maleszowskie weszły w dom Joachima Tarnowskiego wraz z ręką Marii (Marianny) z Krasińskich. (…)

 

Źródło: https://dariuszkalina.net/2013/09/gabriel-krasinski-z-maleszowej-taniec-rzeczypospolitej-polskiej/​

(...)

                                                  Portrety przedstawicieli Krasińskich z grobowców w Lisowie, rysował Jan Olszewski.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

(...)

RAW036-1024x443.jpg

Źródło: https://www.swietokrzyskie.pro/prababka-wloskiej-dynastii-franciszka-krasinska-z-maleszowej/

 

Prababka włoskiej dynastii – Franciszka Krasińska z Maleszowej

 

Lisów, Maleszowa, Piotrkowice – to malownicze, wciąż jeszcze tajemnicze miejscowości, położone nieopodal Kielc, na terenie trzech gmin – Morawica, Pierzchnica i Chmielnik. Niegdyś wraz z innymi sąsiednimi osadami współtworzyły maleszowski klucz majątkowy stworzony w wiekach średnich przez rycerski ród Gryfitów, a który w końcu XVI wieku zakupiony został przez mazowiecki ród Krasińskich herbu Ślepowron. (…)

Pierwszym z Krasińskich, który na stałe zasiedlił maleszowskie gniazdo – był Gabriel Krasiński, starosta nowokorczyński (1651), kasztelan płocki (1654). Po zgonie pierwszej żony osiadł na stałe w Maleszowej doglądając własnych gospodarskich i rodzinnych spraw, ale oddawał się również sprawom publicznym posłując na sejmik opatowski. Jest on autorem XVII. wiecznego dzieła o długim tytule zaczynającym się od słów Taniec Rzeczypospolitej Polskiej…, opisującym wydarzenia polityczne w Polsce w okresie tzw. „potopu” szwedzkiego. Jego ostatnim potomkiem był Stanisław Krasiński, któremu Opatrzność darowała w miejsce oczekiwanego męskiego spadkobiercy – cztery córki, z których jedna, Franciszka, szczególniej zapisała się w dziejach rodziny, ale również Polski i Europy!

Franciszka Krasińska urodziła się 9.03.1742 r. na zamku Maleszowa, ochrzczona została w kościele parafialnym w Piotrkowicach (w tym czasie pierwotna parafia w Lisowie została przyłączona do tejże parafii). Gdy skończyła wiek dziewczęcy – jako „świetna partia” zapraszana była na salony – najpierw te prowincjonalne, a potem już „warszawskie”. Tam też poznała swoją pierwszą młodzieńczą miłość – Kazimierza Pułaskiego, późniejszego bohatera Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Prawdopodobnie w warszawskim pałacu należącym do jej ciotki (siostry ojca), Zofii księżnej Lubomirskiej (dziś w tym miejscu stoi Hotel Bristol), zimą 1759 r. po raz pierwszy spotkała królewicza Karola, syna Augusta III Wettyna, króla Polski. Wielkim przyjacielem Karola był jej wuj Antoni książę Lubomirski, który jako jeden z pierwszych gratulował królewiczowi udanych zabiegów o tron księstwa Kurlandii i Semigalii (czyli dawnych Inflant). Spotkanie z pewnością zaaranżowała jego małżonka, Zofia Lubomirska, u której zamieszkała w tym czasie Franciszka, uczęszczająca na pensję do Madame Strumle (przy ulicy Browarnej w Warszawie). W tym też czasie musiała poznać swego dalekiego kuzyna – Kazimierza Pułaskiego, którego rodzinny dworek znajdował się w tej samej parafii Św. Krzyża w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu…

Młodzieńczy urok Franciszki (miała wówczas ok. 15 lat) zawrócił w głowie Karolowi. Zakochany Karol wkrótce oświadczył się – i został przyjęty – co stało się na zamku zwanym Zwierzyniec, wzniesionym nieopodal Janowca, w całkowitej tajemnicy, a już wczesną wiosną następnego roku doszło do równie cichego ślubu Franciszki i Karola w Warszawie (ojciec Franciszki i Antoni Lubomirski byli obecni jako świadkowie zawarcia aktu).

Świetnie zapowiadająca się jej kariera przy boku kandydującego na króla Polski męża, gwałtownie załamała się w dwa lata po ślubie. Najpierw Karol stracił tron Kurlandii, potem stronnictwa polityczne w ówczesnej Polsce uniemożliwiły mu skuteczną obronę planów objęcia polskiego tronu. Franciszka stanęła murem za swym mężem, uczestnicząc czynnie w powołanej do życia konfederacji barskiej, której celem było wsparcie zabiegów jej męża. W tej atmosferze mąż odsunął się od niej – królewiczowa polska, księżna kurlandzka, Franciszka Wettyn – opuszczona po śmierci ojca przez rodzinę i bliskich tułała się po klasztorach – mieszkała w Krakowie, Warszawie, po dworach i zamkach, m.in. w Opolu Lubelskim, Janowcu czy Sulgostowie. Gdy sprzedała swój rodowy Węgrów wiadome było, że już nie wróci do swych ojczystych stron – mieszkała potem w Saksonii by ostatecznie umrzeć w Dreźnie po ciężkiej chorobie.

Z jej smutnego małżeństwa pozostała córeczka Maria Krystyna Albertyna, która w roku 1797 poślubiła Karola Alberta księcia sabaudzkiego z rodu Carignan. Synem z jej pierwszego małżeństwa był Karol Emanuel, król Sardynii (1831-1849), a wnukiem – Wiktor Emanuel II (1820-1878), pierwszy król zjednoczonych Włoch!

(…)

Źródło: Janów – przewodnik turystyczny (http://www.janow.pl)

Gmina Janów i Okolice

 

(…) Gmina wiejska Janów położona jest w województwie śląskim (powiat częstochowski). Zajmuje ona płn.-wsch. część Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

 (…) W 1851 r. dobra złotopotockie przejął generał hrabia Wincenty Krasiński. Przez kilka miesięcy 1857 r. przebywał tu jego syn, wielki polski poeta i dramatopisarz Zygmunt Krasiński. Potem, na skutek koligacji rodzinnych, Złoty Potok stał się własnością Raczyńskich (do 1945 r.). (…)

 

Dworek Krasińskiego

Wielki poeta i dramatopisarz Zygmunt Krasiński (1812-1859) trzykrotnie gościł na Jurze wraz z rodziną. Jej piękno tak urzekło ojca poety, Wincentego Krasińskiego, dawnego generała wojsk napoleońskich, że zakupił dobra złotopotockie dla swego syna, Zygmunta (1851 r.).

Poprzednim właścicielem Złotego Potoku był Cyprian Pintowski. Oprócz klasycystycznego dworku z 1829 r. należały do niego ruiny XVI-wiecznej budowli, nazywanej zamkiem.

Po raz pierwszy Krasiński odwiedził tutaj ojca w 1852 r. Na dłużej, wraz z żoną i dziećmi, przyjechał w połowie 1857 r. (lipiec-wrzesień). Wtedy też nieoczekiwanie zmarła tu jego czteroletnia córka, Elżbieta. Po tym zdarzeniu Krasiński na stałe wyjechał do Paryża.

Obecnie w dworku mieści się Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego. Ten klasycystyczny obiekt zdobi od frontu ganek wsparty na dwóch parachtoskańskich kolumn. Wśród zgromadzonych eksponatów znajdują się meble, obrazy i rzeźby,będące dawną własnością Krasińskich i Raczyńskich.

Należą do nich m.in.: portrety Elżbiety Krasińskiej i Wincentego Krasińskiego, autorstwa F. Winterhaltera, rysunkowy portret poety w wieku dziecięcym oraz zbiorowy portret jego dzieci. (…)

Pałac Raczyńskich

Dzieje obecnego pałacu sięgają 1581 r. Początkowo miał on postać dworu obronnego z wieżą. W 1625 r. budowla, nazywana już zamkiem, stała się własnością Jana Korycińskiego, a następnie Koniecpolskich. Potem władali nim Potoccy, Bironowie i Szaniawscy.

W 1829 r. przejął go Stanisław Leski, który tuż obok wybudował parterowy dworek. W 1851 r. zadłużone dobra złotopotockie od Cypriana Pintowskiego odkupił gen. Wincenty Krasiński. Wkrótce też zrujnowany zamek przebudował na pałac w stylu neoklasycystycznym (1856 r.). W 1877 r. zamieszkała w nim Maria Beatrix Krasińska, najstarsza córka poety Zygmunta Krasińskiego. Po jej ślubie z Aleksandrem Raczyńskim pałac został gruntownie wyremontowany i zyskał nowy, bogaty wystrój wnętrz. (…)

​

Źródło: sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/c/472-czemierniki/96-historia-miejscowosci

 

Czemierniki; Historia miejscowości (woj. lubelskie)

 

Nazwa Czemierniki pochodzi prawdopodobnie od trującej rośliny o nazwie ciemiernik. Wieś lokowano na początku XIV w., najprawdopodobniej ok. 1325 r., kiedy utworzono też parafię rzymskokatolicką. W 1509 r. stała się własnością wojewody sandomierskiego i hetmana koronnego Mikołaja Firleja, który na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego, lokował miasto na prawie magdeburskim. (…)

Na początku XVII w., kolejny właściciel dóbr – przyszły prymas Henryk Firlej (jako gorliwy katolik zlikwidował tutejszy zbór protestancki) w południowej części rynku ufundował murowany kościół parafialny św. Stanisława Biskupa (…)

W czasie potopu szwedzkiego, Czemierniki zostały bardzo zniszczone. W drugiej połowie XVII w. miasto znalazło się w posiadaniu Sobieskich — króla Jana III, a później jego syna – Jakuba (…)

W 1719 r. miasto przeszło w ręce wojewody podolskiego Stefana Humieckiego. Kolejnym właścicielem Czemiernik był m.in. Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Czteroletniego, po którego śmierci w 1809 r. dobra przeszły w ręce jego pasierbicy Marii Urszuli z Radziwiłłów Krasińskiej.

W 1795 r., wskutek III rozbioru Rzeczypospolitej, Czemierniki wraz z cała ziemią lubelską dostały się pod panowanie austriackie. Czternaście lat później weszły w skład Księstwa Warszawskiego, a w 1815 r. — Królestwa Polskiego pod berłem rosyjskich carów. (…) Za rządów wdowca po Marii Urszuli Krasińskiej, generała Wincentego Krasińskiego (formalnym właścicielem był ich syn – autor Nieboskiej Komedii, Zygmunt Krasiński), administrację dóbr czemiernickich sprawował Józef Kotarbiński, dziadek jednego z najwybitniejszych filozofów polskich – Tadeusza. Jego staraniem przeprowadzono remont pałacu, o czym głosi napis na tablicy umieszczonej we wschodniej elewacji: „Firlej Postawił, Czas Zrujnował, Wincenty Hr. Krasiński Restaurował, pod zarządem Józefa Kotarbińskiego rok 1852".

W okresie powstania styczniowego w okolicy toczyły się walki oddziałów dowodzonych przez płka Adama Zielińskiego z wojskami rosyjskimi. W 1869 r. w ramach represji po powstaniu styczniowym, Czemierniki utraciły prawa miejskie. (…)

Źródło: tygodnikilustrowany.pl

 

Tygodnik Ilustrowany, 18 maja 2015

Ciechanowskie historie
​
Krubin
Ryszard Małowiecki

 

(…) W roku 1856 majątek w Krubinie włączono do ordynacji opinogórskiej – Krasińscy wykupili zadłużenia i dzierżawy rozbudowując swe dobra. Tak jak poprzednicy i ten folwark oddali w dzierżawę – w 1866 r. A. Zawidzkiego zastąpił L. Radwan (był też w 1870 r.). Za jego gospodarzenia musiano dokonać uwłaszczenia i wydzielono aż 36 osad na 133,5 morgach. Niemal 1,5 hektara na osadę – mało – i uwłaszczeniu musieli szukać sobie dodatkowych źródeł utrzymania. Zaznaczenie w 1870 r. obecności cieśli sugeruje, że prowadzono tu jakieś prace budowlane. W latach 1874-78 kolejnym dzierżawcą był S. Wodziński i wtedy przez pola majątku wytyczono i zrealizowano linię kolejową; w 1876 r. notowano już dróżnika kolejowego. (…)

Wedle publikacji z 1883 r. Krubin liczył 19 domów i już 184 mieszkańców, istniała karczma, a część ziemi podlegała folwarkowi opinogórskiemu. To ostatnie o tyle ważne, że musiały być jeszcze jakieś części miejscowości, chyba te dawno kupione gospodarstwa. Opracowana niedługo później mapa ukazuje zabudowę Krubina (20 domów) w dość ciasnym układzie, przy drodze prowadzącej prosto od folwarku do traktu sońskiego – dziś ul. Krucza. Dzierżawił folwark wówczas S. T. Żurawski. Nie znając czasu powstania cegielni przypuszczam tylko, że mogła powstać na krótko przez Wielką Wojną, a w każdym razie parę zachowanych tu najstarszych domów (np. ul. Krubińska 31) ma formę charakterystyczną dla ceglanego budownictwa 1 ćw. XX w.

W 1923 r. spalił się w cegielni dom, w którym mieściła się szkoła – musiało więc w tym rejonie istnieć już znaczące zagospodarowanie. Pojawiła się więc druga część dzisiejszego Krubina. W tym okresie dzierżawcą folwarku miał być Leźnicki, ale w 1926 r. pisano iż właścicielem (??) folwarku jest B. Kownacki; majątek obliczono jeszcze na 265 ha. Jako właściciela cegielni wymieniono A. Lewińskiego. Trzy lata później, z fundacji Edwarda Krasińskiego, wzniesiono drugi budynek dla zarządcy czy dzierżawcy, w formie dworu, stykający się ze starszym dworkiem.

Wedle mapy z około 1935 r. istniał Folwark Krubin z 4 domami oraz osada przy cegielni, mająca także 4 domy. (…)

Niemcy zawładnęli tak folwarkiem (w 1942 r. dyrektorem był tu niejaki Voges), jak i cegielnią, którą znacznie rozbudowali i zmodernizowali. Może też oni doprowadzili do zakładu bocznicę kolejową. Ponadto włączyli administracyjnie Krubin do Ciechanowa.

Po ucieczce Niemców dokonano parcelacji folwarku Edwarda Krasińskiego między, jakoby, tylko 11 rolników. Doliczono się – o dziwo – aż 308 hektarów (omyłka?). Protokół z kwietnia 1945 r. informuje, że folwarkiem opiekuje się B. Wójcik,(…)

​

Źródło: Wikipedia

 

Sterdyń (do 30.12.1999 Sterdyń-Osada) – dawne miasto,

obecnie wieś w Polsce położona w woj. mazowieckim, w pow. sokołowskim, siedziba gm. Sterdyń

​

(…)

W 1737 r. król August III Sas nadaje wsi prawa miejskie, które traci ona w 1869 za czynny udział mieszkańców w powstaniu styczniowym. Miasto prywatne położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego. Po Janie Stanisławie dobra sterdyńskie dziedziczy jeden z jego synów – Antoni Ossoliński (starosta sulejowski, poseł i elektor w 1764 r. z ziemi drohickiej). Antoni rozpoczyna w 1778 r. budowę kościoła parafialnego, w stylu późnobarokowym i przystąpił do przebudowy sterdyńskiego pałacu istniejącego już przed 1770. Budowę kościoła zakończył w 1783 r. Stanisław z Tęczyna hr. Ossoliński (poseł na Sejm Czteroletni z powiatu mielnickiego) – syn Antoniego. Konsekracji dokonał w dniu 2.06.1811 r. ks. Wojciech Leszczyc Skarszewski, biskup lubelski. Stanisław zakończył też przebudowę pałacu według projektu znanego architekta Jakuba Kubickiego.

Stanisław Ossoliński żeni się z Józefą Morstin z Raciborska k. Krakowa, z którą miał córkę Emilię urodzoną w 1790 r. w Sterdyni, a zmarłą w 1869 r. w Krakowie. Emilia zaślubiła w 27.09.1809 r. swego bliskiego krewnego, wnuka stryjecznego dziada Aleksandra, Józefa Wawrzyńca Krasińskiego z Radziejowic herbu Ślepowron (1783-1845 lub 1847), syna Anny Ossolińskiej i Kazimierza Krasińskiego.

W roku 1822 Emilia i Józef Krasińscy z powodu nieuregulowanych wobec siebie zobowiązań finansowych doprowadzają w roku 1829 do publicznej licytacji dóbr sterdyńskich, w wyniku której kupują je Jan i Anna z Kleckich Łubieńscy i pozostają w ich rękach do roku 1839.

W tymże 1839 r. Józef Wawrzyniec Krasiński odkupuje Sterdyń od Jana i Anny Łubieńskich. Emilia i Józef Wawrzyniec mają pięcioro dzieci: Mariannę, Stanisława, Karola-Joachima, Paulinę i Adama-Henryka.

Na mocy działów przeprowadzonych między dziećmi dziedziczką Sterdyni zostaje Paulina (1816-1893), która w 1844 r. wydaje się za Ludwika Górskiego h. Boża Wola (1818-1908). Ludwik Górski doprowadził dobra sterdyńskie do rozkwitu. Między innymi urządził na nowo, w stylu angielskim, przypałacowy park. Ludwik i Paulina nie pozostawili potomstwa.

Paulina przepisuje Sterdyń Kazimierzowi Krasińskiemu (1850-1930 – synowi jej brata: Adama-Henryka). Kazimierz obejmuje dobra po śmierci Ludwika Górskiego w 1908 r., które pozostają w rękach rodziny Krasińskich do reformy rolnej.

(…)

Źródło: www.powiat-plonski.pl

 

Najciekawsze Kościoły Powiatu Płońskiego

Strona wykonana z wykorzystaniem informacji i fotografii zawartych na stronach Diecezji Płockiej (Serwis Diecezji Płockiej)

(…)

Od drugiej połowy XVII w. Smardzewo stało się ważnym ośrodkiem kultu maryjnego. Niemal do końca XX w. należało do parafii w Sarbiewie. W 1680 r. kasztelan zakroczymski Adam Bieliński wystawił w Smardzewie kaplicę. Konsekrował ją bp Ludwik Załuski w 1711 r. W tej kaplicy umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Bocheńskiej. Sprowadził ją do Smardzewa wojski ciechanowski i właściciel Gruduska Stefan Krasiński. W 1752 r. Teresa z Zielińskich Radzimińska, podkomorzyna ciechanowska ufundowała nowy kościół modrzewiowy, który konsekrował 8 listopada 1772 r. bp Jan Dembowski, sufragan kujawski. W 1915 r. świątynię spalili wycofujący się Rosjanie. Obraz Matki Bożej został ocalony i wywieziony do Królewa. W 1930 r. staraniem proboszcza sarbiewskiego ks. Romualda Konopki, rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła według projektu Jerzego Raczyńskiego i Juliusza Żukowskiego. Budowę ukończono przed II wojną światową. W czasie II wojny światowej cudowny obraz Matki Bożej przewieziono do Sarbiewa. Dnia 2 lutego 1980 r. bp Bogdan Sikorski erygował w Smardzewie parafię pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. Spośród zabytków sztuki sakralnej na uwagę zasługują: cudowny obraz Matki Bożej z XVII w., monstrancja – wotum bpa Załuskiego z 1711 r.

(…)

Źródło: mazowieckieskarby.pl

 

Blichowo - Kościół pod wezwaniem Świętej Anny

 

Parafia została erygowana w połowie XIV w., choć pierwsza wzmianka pochodzi z 1441 r. Z 1501 r. pochodzi wiadomość, że kościół pw. Św. Anny był w złym stanie, bez dachu. Kolejny kościół wzniesiono po 1576 r., dobudowując do niego kaplicę, która została rozebrana w 1590 r. Istniał on do początków XVIII w. Gruntownie został przebudowany lub wystawiony na nowo w latach 1725-1728, staraniem proboszcza ks. Wawrzyńca Żywickiego, (…)

Do parafii Blichowo w 1779 r. przyłączono kościół parafialny pw. Św. Aleksego w Łubkach. Parafia powstała prawdopodobnie w XV w. Drewniany kościół wyposażony był w trzy ołtarze. Nową Świątynię, która dotrwała do 1880 r., wystawił w r. 1750 Błażej Krasiński.

Kościół w Blichowie pod wezwaniem św. Anny jest wpisany do rejestru zabytków. Przed kościołem znajduje się murowana dzwonnica z połowy XIX w.

Źródło: www.dworypogranicza.pl

 

Starawieś

Nad rzeką Liwiec, 9 km na północny zachód od Węgrowa, przy dawnym trakcie handlowym prowadzącym z Łukowa do Gdańska leży Starawieś. Pierwotnie, w latach 70. XV w., nosiła nazwę Jakimowice i należała wówczas do Stanisława z Kosowa. Obecną nazwę przyjęła w XVI w. Była wówczas wraz z puszczą starowiejską i Węgrowem własnością litewskiego rodu Kiszków. (…)

Rezydencję tę odziedziczył syn Jana Radziwiłła i Elżbiety Zofii Hohenzollern (1589-1629), Bogusław ks. Radziwiłł (1620-1669), koniuszy i chorąży wielki litewski, feldmarszałek szwedzki i generalny namiestnik Prus Książęcych w latach 1657-1669, ożeniony z Marią Anną Radziwiłłówną, córką stryjecznego brata, Janusza Radziwiłła. Chociaż rzadko w niej przebywał z powodu licznych podróży zagranicznych, udziału w różnych bitwach i potyczkach, posłowania na sejm i intensywnej działalności politycznej, kilkakrotnie ją przebudował, dokonują kilku istotnych zmian, zwłaszcza w latach 1655-1661, kiedy to na końcach elewacji frontowej dobudował dwie wieże pokryte hełmami i wzmocnił fortyfikacje. W 1664 r. sprzedał całym starowiejski majątek Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu (1607-1669), podskarbiemu wielkiemu koronnemu. Przez całe bez mała stulecie należał on do rodziny Krasińskich i nosił wówczas nazwę Krasnydwór. W 1759 r. Barbara Korwin Krasińska (1740-1789) otrzymała go w formie posagu, wychodząc za mąż za Michała Świdzińskiego (1736-1788) herbu Półkozic, (…)

Po śmierci Sergiusza Golicyna Stara Wieś ponownie znalazła się w rękach rodziny Krasińskich, którzy w roku 1905 sprzedali ją Aleksandrowi Gerliczowi (1837-1907) herbu Lis, (…)

W czasie II wojny światowej cały majątek znalazł się we władaniu Niemców, a w pałacu stacjonowały małe oddziały Wermachtu. W 1944 wojsko sowieckie rozgrabiło wyposażenie ruchome pałacu i zniszczyło elementy dekoracyjne wnętrz. Po zakończeniu działań wojennych urządzono w nim szkołę, a w czasie wakacji organizowano kolonie. Mieścił się tam również magazyn Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska". W 1966 r. pałac przeszedł na własność Narodowego Banku Polskiego. (…)

W 2003 r. zarządzenie MSWiA przywrócono Starej Wsi jej pierwotną nazwę Starawieś.

Źródło: Tradycja Mazowsza, powiat mławski. Przewodnik subiektywny.

Mazowiecki Instytut Kultury, Warszawa 2016. Autor: Leszek Zygner

 

Grzebsk (gmina Wieczfnia Kościelna)

(…) Grzebska fara to jeden z najstarszych zachowanych kościołów drewnianych z terenu powiatu mławskiego. Został on wzniesiony na miejscu starszego kościoła w 1712 r. dzięki staraniom ks. Kwiatkowskiego, plebana z Czernic Borowych. Świątynia pw. św. Leonarda konsekrowana została dopiero 14.10.1753 r. przez bp Jana Krasińskiego, sufragana chełmińskiego i zarazem archidiakona płockiego. Kościół był remontowany kilkakrotnie w XIX i XX w. (…)

 

Lipowiec Kościelny (siedziba gminy)

Najstarsza wiadomość na temat wsi pochodzi z 1413 r., a dotyczy rabunku krzyżackiego na dobrach Macieja z Lipowca. Wieś w tym czasie stanowiła własność szlachecką i była siedzibą parafii, która po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1429 r., choć powstała zapewne na przełomie XIV i XV w. W XV i XVI w. wieś należała do rodu Ciołków, z których wywodził się Stanisława Ciołek z Lipowca, pisarz w kancelarii króla Aleksandra Jagiellończyka. To on właśnie w 1532 r. wzniósł kościół parafialny w Lipowcu, po którym zachowała się tablica fundacyjna. W XVIII w. wieś była własnością Mostowskich, a w XIX w. Krasińskich i Podczaskich. Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób powstańców styczniowych poległych pod Kęczewem 31 marca 1864 r. (…)

Źródło: https://wirtualnemazowsze24.pl/paluki-kosciol-wniebowziecia-najswietszej-maryi-panny/

 

Wieś Pałuki należała w XV w. do Pałuckich herbu Prawdzic, potem do wielu innych rodzin, a w XIX w. została zakupiona przez Wincentego Krasińskiego i przyłączona do ordynacji.

 

Parafia powstała prawdopodobnie w XIII w. Kościół w Pałukach pw. Wniebowzięcia NMP i św. Gotarda powstał zapewne w XIII w., choć pierwsza wiadomość o nim pochodzi dopiero z r. 1385, gdy ustalono granice parafii Ciemniewo. Na pocz. XVI w. proboszczem w Pałukach był kantor katedry płockiej Obidziński; możliwe, że on właśnie zbudował nową świątynię albo przynajmniej odnowił istniejącą. W 1512 r. ks. Obidziński uzyskał dla kościoła odpusty z okazji uroczystości: Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja, św. Gotarda i św. Tomasza Apostoła. W 1599 r. drewniana, konsekrowana świątynia posiadała dwie boczne kaplice: św. Jana Chrzciciela (północna) i św. Krzyża (południowa, zbudowana około połowy XVI w. przez Gotarda z Pałuk, kanonika łęczyckiego i proboszcza w Pałukach). Oprócz głównego ołtarza, w którego nastawie znajdował się tryptyk, istniały trzy boczne: Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i św. Anny (z altarią, ufundowaną w 1531 r. przez Annę, kasztelanową liwską). Kościół ten spalił się prawdopodobnie ok. 1690 r.

Ks. Mateusz Muszyński w 1693 r. rozpoczął budowę nowego; prace dokończył następny proboszcz, ks. Jan Grabowski, który dzięki ofiarom parafian wyposażył świątynię w nowe ołtarze, szaty i sprzęty liturgiczne. Konsekrował ją 14 września 1698 r. sufragan diecezji płockiej i prepozyt kapituły biskup Marcin Załuski. W 1781 r., gdy proboszczem był ks. Stanisław Ostrowicki, wzmocniono podwaliny kościoła, który miał wówczas wymiary 18 x 7 m, i naprawiono dach.

Na pocz. XIX w. stan świątyni był już bardzo zły, w 1832 r. zawaliła się z powodu przegnicia elementów konstrukcyjnych. Zbudowano w tym miejscu niewielką kaplicę, która przez kilkanaście lat pełniła funkcję kościoła parafialnego. Obecną, murowaną, neogotycką, orientowaną świątynię według projektu Józefa Iżyckiego i Michała Jakuba Miklaszewskiego, wzniósł w latach 1842-1843 ks. Franciszek Ksawery Nałęcz, z fundacji gen. Wincentego Krasińskiego i ofiar parafian. Konsekrował ją 17 sierpnia 1845 r. biskup sufragan włocławski Tadeusz Łubieński. (…)

​

​Źródło: www.ziemianie.org.pl

 

AKTUALNY STAN DAWNYCH SIEDZIB WIEJSKICH POLSKIEGO ZIEMIAŃSTWA

(…)

4. Siedziby gospodarstw rolnych (spółdzielnie, stadniny koni), firm i uczelni.

(…)

Przykład: Dwór murowany klasycystyczny w Woli Suchożebrskiej koło Siedlec, początkowo należał do Czartoryskich rezydujących na stałe w Siedlcach. Po rozbiorach przeszedł w ręce Grzybowskich, od których kupił je Ignacy Marcinkowski.

W 1889 r. Wolę Suchożebrską kupił Karol Krasiński właściciel 645 ha ziemi.

W 1935 r. dwór nabył Zdzisławowi Koziełł – Poklewski, a do 1945 roku właścicielką była Zofia Makowiecka. Po 1945 – w dworze mieściła się izba porodowa, mieszkania, Ośrodek Pracy Twórczej siedleckiej Wyższej Szkoły Rolniczo – Pedagogicznej, Centrum Kultury i Sztuki w Siedlcach, a w 1994 r. wydzierżawiły go Sokołowskie Zakłady Mięsne i dziś jest tam ich pensjonat. (…)

​

Źródło: mazowsze.szlaki.pttk.pl/345-pttk-mazowsze-zespol-palacowo-parkowy

 

Radziejowice

„Wieś w pow. żyrardowskim położona nad rzeką Pisią Gągoliną, ok. 12 km na płd.-zach. od Grodziska Mazowieckiego.

Przez ok. 300 lat – od XV do początku XVIII w. należała do rodu Radziejowskich, krótko Ossolińskich, a do wybuchu II wojny światowej stanowiła własność Krasińskich. (…)

Obecny kształt pałac uzyskał dopiero na przełomie XVIII/XIX w., gdy przeszedł w ręce Krasińskich, co zapobiegło jego dalszej dewastacji. Oboźny koronny Kazimierz Krasiński przebudował pałac, a projekt i kierowanie pracami powierzył słynnemu architektowi Jakubowi Kubickiemu, który nadał smukłemu zameczkowi styl romantycznego gotyku o cechach budowli obronnej, zaś pałacowi nadano cechy klasycystyczne. Obie budowle połączył ostrołukowymi krużgankami. Wnętrza pałacowe otrzymały bogatą dekorację sztukatorską i malarską, a w mansardzie urządzono mały teatr (działał do 1869 r.). Wokół posiadłości założono park krajobrazowy w stylu angielskim ze stawem. W końcu XIX w. w elewacji frontowej dobudowano portyk toskański, a w elewacji ogrodowej dwa balkony wsparte na żeliwnych kolumnach.

Piękny pałac był chlubą Krasińskich, do którego chętnie zapraszali artystów. Bywali tu m.in. Juliusz Kossak, Henryk Sienkiewicz, Lucjan Rydel, Jarosław Iwaszkiewicz i mieszkający w pobliskiej Kuklówce Józef Chełmoński.

Szczególną inicjatywą i zasługami dla kultury wykazał się Edward hrabia Krasiński (1870-1940). Był ostatnim właścicielem Radziejowic, ostatnim ordynatem dóbr opinogórskich oraz zarządcą Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Prócz tego napisał wiele opracowań pamiętnikarskich dokumentujących historię Mazowsza i Warszawy. Aktywnie uczestniczył w życiu kulturalno-społecznym. Współtworzył warszawski Teatr Polski oraz Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie.

Przyjaźnił się z wieloma postaciami świata kultury, w tym z Henrykiem Sienkiewiczem. Niejednokrotnie wspierał ich twórczość. E. Krasiński zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau w 1940. Pamięć zasłużonego dla polskiej kultury i nauki hrabiego czci pomnik znajdujący się w pobliżu bramy prowadzącej do pałacu. Obelisk składa się z popiersia i cokołu z okolicznościowym napisem o treści: „Edward Krasiński 1870-1940, przyjaciel artystów, urodzony w Radziejowicach, zamordowany w Dachau, Amor patriae nostra lex”. Te ostatnie słowa doskonale charakteryzują hrabiego, a po polsku brzmią „miłość Ojczyzny naszym prawem”.

Zdewastowaną w czasie II wojny rezydencję gruntownie odrestaurowano w l. 1956-1964 ze środków Ministerstwa Kultury i Sztuki. Od 1965 pełni funkcję domu pracy twórczej łącząc ją z działalnością muzealną, koncertową i popularyzatorską. (…)

Źródło: Piotr Libicki. Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu. Dom Wydawniczy „Rebis” Poznań 2009.”

​

Źródło: Z biegiem Biebrzy. Przewodnik historyczno-etnograficzny pod redakcją Artura Gawła i Grzegorza Ryżewskiego, Białystok – Suchowola 2012.

(…)

Grzegorz Ryżewski - Wojny i klęski

Ziemie nadbiebrzańskie w przeciągu dziejów nawiedzały liczne wojny, klęski i nieszczęścia, które odcisnęły swe piętno na historii, ludziach i krajobrazie kulturowym. Po niektórych z tych wydarzeń zostały ślady materialne, które, wędrując nadbiebrzańskimi szlakami, możemy oglądać i dziś jeszcze. Po innych została tylko wzmianka utrwalona w archiwalnych dokumentach lub zapiskach kronikarskich. W rozdziale tym chciałbym przywrócić pamięć o niektórych strasznych wydarzeniach dotykających te ziemie oraz pokazać miejsca, które są pamiątką, pomnikiem, cmentarzem, krzyżem czy kapliczką – ofiarą dziękczynną lub błagalną. (…)

Trzeba też pamiętać, że ci, którzy zaangażowali się przeciwko Moskwie zostali ukarani konfiskatami majątków. Za udział w wojnie Krasińskim skonfiskowano folwarki: Knyszyn, Dobrzyniewo, Zubole, Klewianka, Zabiele, Grodzisk, Szpakowo, Bagno, Milewskie, Śliwno, Kruszewo, Konowały. (…)

 

Grzegorz Ryżewski - Ludzie Biebrzy

Kraina biebrzańska jest krainą szczególną i ludzie też tu są po trosze szczególni. A na pewno coś noszą w sobie osobliwego – pisał w swoim przewodniku pt. Szlakiem urokliwości biebrzańskiej jeden z największych znawców i miłośników tych ziem pisarz Mikołaj Samojlik. W rozdziale tym będzie mowa o ludziach, którzy swoje życie lub swoją pracę związali z ziemiami nadbiebrzańskimi, (…)

Pominąłem także niektóre postacie bardzo wybitne, lecz moim zdaniem mniej związane z terenami nadbiebrzańskimi poprzez swoje życie i dokonania. Do takich należą Zamoyscy (Jan (zm. 1605), kanclerz i hetman wielki koronny, starosta knyszyński i tykociński oraz jego syn Tomasz (zm. 1638), wojewoda podlaski, kanclerz, starosta m.in. knyszyński i goniądzki), Czapscy, Krasińscy (Wincenty, generał oraz jego syn Zygmunt, jeden z największych polskich poetów), Braniccy (Izabela z Poniatowskich i jej mąż Jan Klemens (zm. 1771), hetman wielki, kasztelan krakowski, pan na Białymstoku), byli dziedzicami lub dzierżawcami terenów nadbiebrzańskich, jednak ich główna działalność i dokonania koncentrowały się gdzie indziej. Drugim powodem jest to, że wymienione rody i ich poszczególni przedstawiciele są doskonale znani i opisani w literaturze historycznej. (…)

​

Źródło: http://www.czasbrodnicy.pl

 

Pamięci ofiar. 3.10.2012

(…) - Mój dziadek, który został zamordowany w lasach pod Bachotkiem, nazywał się Mikołaj Ostrowski i miał wtedy 52 lata - wyjaśnia jego wnuk, rolnik ze Zbiczna, Roman Antoni Ostrowski. - Był rolnikiem ze Zbiczna. W artykule B. Schuetza i S. Bilskiego w „Szkicach Brodnickich” pojawił się błąd. Dziadek mieszkał w Zbicznie, a nie, jak napisano, w Żmijewie. Urodził się w 1887 r. w Szabdzie i od ślubu z Heleną Rutecką mieszkał już w Zbicznie, gdzie wspólnie prowadzili sześciohektarowe gospodarstwo. Dziadek był murarzem i wykonywał cmentarne nagrobki i pomniki, dokonywał remontów przy kościele w Żmijewie i stawiał w Zbicznie budynki gospodarskie u Krasińskich czy Czajkowskich. (…)

Radosław Stawski

​

Źródło: https://pokrzydowo.edupage.org

Dawne Pokrzydowo

Od średniowiecza do rozbiorów

(…)

Kto mieszkał w Pokrzydowie w roku 1765?

 

Źródła z 1765 r. wymieniają również 9 rodzin chłopskich mieszkających w Pokrzydowie. Pełnorolnymi gospodarzami byli w tym czasie: 1) Walenty Błaszkiewicz, który uprawiał ponad 36 morgów ziemi, 2) Jan Kapteyna (posiadał starą chałupę, stodołę, i szachulcową szopę, hodował 2 woły, 1 konia, 1 krowę i 1 jałówkę, obsiewał 32 morgi gruntu), 3) Bartłomiej Figurski (posiadał podobne gospodarstwo i wielkość inwentarza, obsiewał 40 morgów ), 4) Kazimierz Czołkowski (posiadał starą chałupę, stodołę, szopę, dachy budynków wymagały napraw; hodował po 2 woły, konie i krowy i 1 jałówkę; obsiewał 37,5 morga), 5) „Jakub Kapteyna ma chałupę podpartą, stodołę i szopę w szachulec stare, dachy złe; wołów ma 2, koni 2, krowę 1; sieje mrg 24”, 6) Paweł - kowal („chałupę dopiero stawia w szachulec, stodoła w szachulec dobra, dach dobry; wołów 2, konia 1, krowę 1, sieje mrg. 27¼”), 7) Jan Kozłowski (obsiewał 30 morgów), 8) Jan Krasiński - karczmarz (oprócz morgów karczemnych obsiewał 19¾ morga), 9) Tomasz Kapteyna („ma chałupę, stodołę, szopę w szachulec stare, dachy ladaco; wołów 2, koni 2, krowę 1, sieje mrg. 37¼.”).

(…)

Tekst Radosław Stawski

​

Źródło: ulicamiwarszawy.blogspot.com/2013/11/krolikarnia.html

 

KRÓLIKARNIA

(...)

Wybudowany w najwyższym punkcie warszawskiej skarpy wiślanej klasycystyczny pałac zwany Królikarnią, jest jedną z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych budowli Warszawy. Zlokalizowany przy ulicy Puławskiej 113a na Mokotowie, otoczony mnóstwem zieleni, klasycystyczny pałac jest dziełem architekta - Dominika Merliniego i wzniesiony został w latach 1782-1786. Swoją nazwę zawdzięcza czasom saskim, kiedy to Agust II Sas postanowił założyć na tamtym terenie zwierzyniec, a konkretnie hodowlę królików, które miały stać się celem podczas królewskich polowań. (…)

W roku 1879 Królikarnia padła ofiarą pożaru. „Tygodnik Ilustrowany” tak opisuje owo zdarzenie: „ pożar wybuchł tak gwałtownie, iż wszelki ratunek okazał się niemożliwym. Śliczny budynek, którego wnętrze zdobiło mnóstwo dzieł sztuki […] stoi dziś w szczątkach, sczerniałych od ognia, smutnych, jak każda ruina.” Odbudowana przez ówczesnych właścicieli, w roku 1889 trafiła w ręce Marty hr. Krasińskiej. W roku 1939 oraz 1944 podczas Powstania Warszawskiego została ponownie zniszczona. 

Decyzja o odbudowie pałacu zapadła w 1948, a ukończona została dopiero 1965 r. Z pałacowych wnętrz zniknęły wówczas bogate zdobienia  i dekoracje, a ich pomieszczenia przeznaczone zostały na zbiory rzeźb słynnego polskiego rzeźbiarza – Xawerego  Dunikowskiego.

(…)

​

​

Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_Ordynacji_Krasińskich_w_Warszawie

 

Biblioteka Ordynacji Krasińskich w Warszawie 

Biblioteka Ordynacji Krasińskich w Warszawie istniała w latach 1844-1944. Jej twórcą był hrabia Wincenty Krasiński, który od początku XIX w. gromadził zbiory artystyczne, muzealne i biblioteczne. (…)

Historia

W 1844 Wincenty Krasiński utworzył Ordynację Krasińskich, która została ustanowiona jako właściciel biblioteki rodu. Publiczny charakter zyskała biblioteka ordynacka w 1860 r., w związku z włączeniem do niej, z inicjatywy Ludwika Krasińskiego, kolekcji Konstantego Świdzińskiego. W latach następnych zbiory, udostępniane badaczom od roku 1863, rozrastały się zarówno dzięki systematycznym zakupom, jak i licznym darom, zapisom testamentowym i depozytom.

W pierwszej dekadzie XX w. do rozwoju Biblioteki przyczynił się znacznie Adam Krasiński, porządkując sprawy finansowe, zatrudniając fachowy personel (w tym Franciszka Pułaskiego, początkowo jako bibliotekarza, później jako kustosza biblioteki) i wzbogacając zbiory m.in. o pamiątki po Zygmuncie Krasińskim, archiwum Małachowskich do XVIII w., archiwum Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego (1814-1831) i kolekcje po Władysławie Pobóg-Górskim, Józefie Wolffie i Felicjanie Faleńskim. Kolejny okres świetności zapewnił bibliotece Edward Krasiński, ostatni ordynat opinogórski, pod którego opieką instytucja przetrwała I wojnę światową i pozostawała do roku 1940, gdy w kwietniu 1940 został aresztowany przez Gestapo i zmarł z wycieńczenia w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Dachau. (…)

Siedziba Biblioteki mieściła się do roku 1913 w pałacu Krasińskich/Czapskich przy Krakowskim Przedmieściu, w bocznym skrzydle od ul. Berga (obecnie Traugutta). Nowy, eklektyczny gmach dla zbiorów bibliotecznych i muzealnych Ordynacji Opinogórskiej Krasińskich przy ul. Okólnik 9, ufundowany przez Edwarda Krasińskiego, ostatniego ordynata opinogórskiego, powstał w latach 1912-1914 wg projektu Juliana Nagórskiego. Jesienią 1913 r. przeniesiono tam zbiory i od stycznia 1914 udostępniano je w tymczasowej czytelni. Uroczyście przekazano do użytku całkowicie wykończony gmach Biblioteki i Muzeum Ordynacji Krasińskich w grudniu 1930.

Podczas II wojny światowej biblioteka poniosła pierwsze straty (zburzenie części wystawowej gmachu i czytelni) już we wrześniu 1939 r., podczas obrony Warszawy. W maju 1941 niemieckie władze okupacyjne włączyły ją do Staatsbibliothek Warschau, przeznaczając gmach na Okólniku na pomieszczenie zbiorów specjalnych trzech stołecznych bibliotek: Biblioteki Narodowej, Biblioteki Uniwersyteckiej i Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Pozostałą część ordynackich zbiorów przemieszczono do gmachów BUW, SGH i do Muzeum Narodowego.

Cenne zbiory złożone na Okólniku w całości, od piwnic po strych, spalili Niemcy 25.10.1944 r., po kapitulacji Powstania Warszawskiego, wbrew warunkom układu kapitulacji, nakładającym na okupanta obowiązek zachowania dóbr kultury miasta. Łącznie na Okólniku unicestwiono wówczas 26 000 rękopisów, 2500 inkunabułów, 80 000 starych druków, 100 000 rysunków i grafik, 50 000 nut i teatraliów, obszerne kolekcje map i atlasów oraz dużą część katalogów i inwentarzy.

Ogółem w czasie II wojny światowej Biblioteka utraciła 62% swoich zbiorów (155 tys. z 250 tys. jednostek).

Po wojnie ocalałe zbiory przeniesiono do Biblioteki Narodowej. Najliczniejsze z nich były materiały epoki napoleońskiej i powstania listopadowego. Obecnie gmach stoi pusty, wrota wejściowe noszą napis „Przebywanie w budynku zabronione. Budynek grozi zawaleniem”. Na jego fasadzie znajdują się słowa: Amor Patriae Nostra Lex oznaczające: Miłość Ojczyzny naszym prawem, dewiza rodowa Krasińskich, oraz dwukrotnie rodowy herb Ślepowron (w wersji szlacheckiej i hrabiowskiej) i sztukaterie przedstawiające wznoszące się do lotu białe orły.

W dwóch aneksach budowli (płd. i płn.), niegdyś także bogato ozdobionych sztukateriami w postaci orłów i girland (zachowała się tylko część girland na aneksie płn.) znajdowały się przed r. 1944 nowoczesne apartamenty, wynajmowane osobom ze sfer rządowych i dyplomatycznych, z których czynsz przeznaczony był na utrzymanie biblioteki.

Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Pałac_Lubomirskich_w_Warszawie

 

Pałac Lubomirskich – pałac znajdujący się przy placu Żelaznej Bramy w Warszawie.

W XVIII w. rodzina Radziwiłłów kupiła północne tereny podwarszawskiego miasteczka Wielopole. Przed 1712 wybudowała tam swoją posiadłość. W 1730 r. pałac należał już do architekta Jana Zygmunta Deybla. W 1760 w pałacu zaczęła się przebudowa w stylu późnobarokowym, lecz nie została zakończona. Pracami remontowymi kierował Jakub Fontana.

W 1790 r. rezydencję z przylegającymi terenami kupił Aleksander Lubomirski. W latach 1791-1793 pałac przebudowano w stylu klasycystycznym wg projektu Jakuba Hempla. Między innymi została dodana kolumnada, składająca się z 10 potężnych kolumn oraz piętrowe oficyny od podwórza i piętro w korpusie głównym. W latach 90. XVIII w. w pałacu mieszkała m.in. Rozalia Lubomirska, żona Aleksandra Lubomirskiego, jedyna Polka ścięta na gilotynie w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

W 1816 r. córka Aleksandra Lubomirskiego sprzedała pałac generałowi Izydorowi Krasińskiemu. W latach 1828–1834 pałac był własnością rządu Królestwa Polskiego (…)

Podczas oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 r. Niemcy spalili budowlę.

Po wojnie pałac odbudowano. W latach 1947-1950 pod kierunkiem Tadeusza Żurowskiego prowadzono prace budowlane, pałac odbudowywano kierując się klasycystycznym projektem Joachima Hempla.

W 1970 zdecydowano o przesunięciu pałacu z pierwotnego miejsca (…) W efekcie budowlę z powodzeniem obrócono o 74 stopnie. (…)

​

Źródło: www.warszawa.wyborcza.pl

​

W tym Pałacu przechowywali miecze z Grunwaldu

Jerzy S. Majewski, 16.07.2010 r.

​

(…)

Dwa miecze posłane pod Grunwaldem Jagielle przez Wielkiego Mistrza były ozdobą zbrojowni w pałacu Krasińskich (dawnym Czapskich) przy Krakowskim Przedmieściu 5.

(…)

Dzisiejsza siedziba Akademii Sztuk Pięknych przez niemal cały wiek XIX była sercem rozległej ordynacji hr. Krasińskich, a pałac wypełniały wspaniałe dzieła sztuki, meble, obrazy, pamiątki po wielkich wodzach i nieprzebrane zbiory książek - w latach 20. XX w. przeniesione do nowej biblioteki ordynacji na Okólniku.

(…)

Same sławy

Wróćmy jednak do pałacu Krasińskich, dziś nazywanego częściej pałacem Czapskich. To zabytek doby baroku. Jeszcze przed połową XVIII w. należał do kolejnych utytułowanych rodów: Radziwiłłów, Radziejowskich, Prażmowskich, Sieniawskich, Czartoryskich.

Za czasów Adama Sieniawskiego, wojewody bełskiego i hetmana wielkiego koronnego, pałac przekształcali najwybitniejsi architekci: Augustyn Loci, Karol Bay, Kasper Bażanka.

Gdy w 1733 r. właścicielami rezydencja stali się Czapscy otrzymała ona wówczas obecny - późnobarokowy kształt, zapewne jednak nie aż tak bardzo zmieniony od czasów Sieniawskich.

(…)

Generał ojciec poety

Nowe dzieje pałacu zaczęły się w roku 1808, gdy jedna ze spadkobierczyń rezydencji Maria Urszula z Radziwiłłów wyszła za mąż za Wincentego Krasińskiego, uczestnika wojen napoleońskich, dowódcy szwoleżerów, którego szwadron stoczył słynna bitwę pod Somosierrą. Ich synem był Zygmunt, późniejszy poeta.

Gdy w 1815 r. powstało Królestwo Polskie, Krasiński już w stopniu generała zamienił pałac w prawdziwe centrum życia intelektualnego i artystycznego ówczesnej Warszawy. Urządzano tu spotkania tajnego Towarzystwa Przyjaciół Ojczyzny założonego przez generała, bywali członkowie Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Raz w tygodniu do swego salonu Krasiński zapraszał na spotkania literackie.

Wszystko skończyło się, gdy Krasiński w 1825 r. jako uczestnik sądu Sejmowego opowiedział się za karą śmierci dla członków Narodowego Towarzystwa Patriotycznego. Arystokratę zaczęto bojkotować w polskich kręgach towarzyskich. Pałac opustoszał.

W 1827 r. w lewej oficynie rezydencji zamieszkała rodzina Chopinów. Stało się to po śmierci najmłodszej siostry Fryderyka - Emilki. Mieszkanie było dwukondygnacyjne. Na „górce” Fryderyk miał własny pokój z fortepianem. Tutaj też mieszkał, aż do wyjazdu z Warszawy w styczniu 1830 r. W kwietniu 1843 r. salon Chopinów odwiedził Franciszek Liszt, który dał też koncert w gmachu resursy.

 

Pamiątki po królach

Gdy w 1840 r. syn generała, poeta Zygmunt Krasiński ożenił się z Elżbieta Branicką - majątek Krasińskich rozrósł się do niebywałych rozmiarów.

W 1837 r. lojalistycznie nastawiony Wincenty otrzymał od cara tytuł hrabiowski dla siebie i potomków. W 1840 r. uzyskał na rzecz syna zgodę na powołanie ordynacji opinogórskiej. Gwarantowała ona nie tylko niepodzielność majątku nieruchomego, ale też zbiorów dzieł sztuki znajdujących się w pałacach Krasińskich.

Wnętrza warszawskiego pałacu z każdym rokiem wzbogacały się o nowe dzieła. Pomińmy bibliotekę pełną starodruków i galerię obrazów i zatrzymajmy się na chwilę przy arsenale.

Poza wspomnianymi mieczami krzyżackimi można tu było obejrzeć m.in. zbroje królów Zygmunta Augusta, Władysława IV i Jana Kazimierza, karacenę Jana III Sobieskiego, tarczę króla Zygmunta III Wazy, buławy wielu hetmanów, w tym dawnego właściciela pałacu Adama Sieniawskiego. Była strzelba myśliwska generała Wincentego Krasińskiego podarowana mu przez Napoleona oraz cała masa broni białej.

Część z tych przedmiotów w latach międzywojennych trafiła przejściowo do Muzeum Wojska Polskiego, tam też wróciły po drugiej wojnie światowej.

W 1909 r. po bezpotomnej śmierci Adama Krasińskiego właścicielem pałacu został Edward Raczyński - jego brat przyrodni. W jego rękach rezydencja pozostała aż do drugiej wojny światowej. Spłonęła 25 września 1939 r. Z wnętrz nie ocalało nic. Przetrwały tylko mury zewnętrzne, które odbudowano na siedzibę ASP w latach 1948-1952.

​

Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Kamienica_Krasińskich_w_Warszawie

 

Kamienica Krasińskich w Warszawie, także kamienica Heurichowska lub kamienica Raczyńskiego – budynek w Warszawie. Jest przykładem monumentalnej architektury warszawskiej początku XX w. Znajduje się przy placu Stanisława Małachowskiego 2 na rogu ulicy Traugutta.

 

Historia

W miejscu obecnego budynku w roku 1848, rodzina hrabiowska Krasińskich zbudowała kamienicę wg projektu architekta Franciszka Marii Lanciego. W latach 1868-1871 bankier warszawski Leopold Stanisław Kronenberg, na sąsiedniej posesji, wzniósł swoją rezydencję wg projektu berlińskiego architekta Friedricha Hitziga. Dzięki zachowanym fotografiom z tamtej epoki wiadomo, że kamienica Lanciego liczyła trzy niewysokie kondygnacje (odpowiadające wysokością dwóm kondygnacjom pałacu Kronenberga) i znacznie ustępowała rangą sąsiedniemu pałacowi.

Z tego powodu właściciele zdecydowali się na początku XX w. na rozbiórkę budynku Lanciego i zastąpienie go reprezentacyjnym domem mieszczącym zbiory biblioteczne i artystyczne rodu Krasińskich. Projektowanie powierzono architektowi Janowi Heurichowi. W trakcie budowy obiekt sprzedano jednak hrabiemu Edwardowi Raczyńskiemu, (…)

​

Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Pałac_Krasińskich_w_Warszawie

 

Pałac Krasińskich w Warszawie, nazywany także Pałacem Rzeczypospolitej – barokowy pałac zbudowany w latach 1677-1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego wg planów Tylmana z Gameren. Obecnie siedziba zbiorów specjalnych Biblioteki Narodowej (rękopisy i stare druki).

 

Historia

Pałac wzniesiono w stylu barokowym w latach 1677-1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego, a autorem jego był architekt Tylman z Gameren. Budowę rozpoczęto wiosną 1677 i do 1682 gotowy był w stanie surowym korpus główny. W marcu 1699 r. w czasie karnawału na balu w pałacu brał udział król August II Mocny, a następnie odbyła się w nim uroczystość z okazji podpisania pokoju w Karłowicach. Dekorowanie wnętrz przerwała III wojna północna i obrabowanie pałacu przez Szwedów w 1702 r. Po śmierci Dobrogosta pałac przeszedł w 1717 r. na własność jego wnuka starosty opinogórskiego Błażeja Krasińskiego. W 1763 r. jedynym właścicielem stał się biskup kamieniecki Adam Krasiński.

W dniu 5.12.1765 pałac został zakupiony przez Rzeczpospolitą na siedzibę Komisji Skarbowej Koronnej i wtedy też przeprowadzono remont i ostatecznie zakończono dekorowanie wnętrz wg projektu Jakuba Fontany. Od tej pory nosił nazwę Pałacu Rzeczypospolitej. W 1766 Ogród Krasińskich udostępniono publiczności. W grudniu 1782 r. pałac spłonął. Po pożarze, który strawił dużą część wnętrza, pałac został do grudnia 1783 r. odbudowany wg projektu Dominika Merliniego. (…)

​

Źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Ogród_Krasińskich_w_Warszawie

 

Ogród Krasińskich w Warszawie – park miejski w Warszawie, w Śródmieściu, na Muranowie, którego granice wyznaczają ulica Andersa, Świętojerska, plac Krasińskich, Długa i Bohaterów Getta (dawniej Nalewki). Park z bramą znajduje się w rejestrze zabytków (pod numerem 256/3). Ogród znajduje się za Pałacem Krasińskich.

(…)

Ogród Krasińskich został założony w stylu barokowym w roku 1676, jako część założenia ogrodowo-pałacowego znanego jako Pałac Krasińskich, wzniesionego dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego. Początkowo jego powierzchnia wynosiła 3,4 ha i do czasu założenia Ogrodu Saskiego był to największy park warszawski.

W roku 1766 ogród został udostępniony publiczności, po zakupie w 1765 przez państwo na siedzibę Komisji Skarbu Koronnego. Od tamtej pory park przechodził wiele przebudów i zmian aranżacji, (…)

Wśród najstarszych okazów drzew w parku, pochodzących z końca XIX w., na uwagę zasługują m.in. miłorząb dwuklapowy, orzech czarny, leszczyna turecka i skrzydłorzech kaukaski.

(…)

​

Źródło: https://um.warszawa.pl/waw/zabytki/-/folwark-moczydlo-stajnia-hrabiego-krasinskiego

(...) 

"Zabytkowa stajnia w dawnym folwarku Moczydło na Ursynowie niegdyś stanowiła ważny ośrodek jeździectwa. Dziś popadła w ruinę i wymaga pilnego zabezpieczenia. Stołeczny Konserwator Zabytków zlecił wykonanie ekspertyzy technicznej wraz z projektem zabezpieczenia budynku.

Folwark Moczydło od 1723 r. należał do dóbr wilanowskich. Po 1879 r. na jego terenie zostały wybudowane stajnie dla koni hrabiego Ludwika Krasińskiego, jednego z prekursorów hodowli tych pięknych zwierząt. W okresie międzywojennym część folwarku stała się zapleczem nowego toru wyścigów konnych na Służewcu. Świetność Moczydła jako ośrodka jeździectwa minęła wraz z zakończeniem II wojny światowej. Po upaństwowieniu obiekt podpadał w ruinę.

W budynku stajni zachowały się mury obwodowe, szczyty, dekoracje w formie pilastrów i prostych kapiteli z kształtek oraz ceglane sklepienie oparte na filarach. Stajnia nie ma więźby dachowej ani zadaszenia. Budynek został wpisany do rejestru zabytków decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 31.10.2019 r.

Druga stajnia, stojąca po stronie wschodniej, została spalona i zachowały się z niej jedynie niewysokie mury obwodowe."

​

Źródło: Gminny Program Opieki nad Zabytkami w GMINIE PSZCZÓŁKI na lata 2017-2020

(…)

5.2.2. Zarys historii Gminy Pszczółki

(…)

Podobnie Kleszczewko, którego właściciel rycerz Zych w pocz. XIV wieku toczył spór graniczny z cystersami oliwskimi. W czasach administracji pruskiej, u progu XIX stulecia majątek był własnością poety, hrabiego Zygmunta Krasińskiego. W pocz. XX wieku o utrzymanie w polskich rękach dóbr i dworu zabiegał kolejny właściciel Franciszek Wojnowski, prowadzący prywatną wojnę z niemieckim systemem bankowym.

Źródło: http://www.ciekawepodlasie.pl/info.htm#1385/pl/i/cerkiew_pw_przemienienia_panskiego_z_1856r

 

Autor informacji: Grzegorz Kossakowski

Knyszyn

 

Kolonizując na początku XVI w. Puszczę Knyszyńską Mikołaj Radziwiłł osiedlił na jej terenach Rusinów. Pierwsza wzmianka o cerkwi w Knyszynie pochodzi z 1551 r. Prawosławna świątynia pod wezwaniem św. Spasa (Przemienienia Pańskiego) stanęła na obecnej ul. Białostockiej, (…)

Ponowne wznowiła działalność w II połowie XVII stulecia jednak już jako unicka. Między mieszkającymi w Knyszynie unitami i katolikami panowały przyjazne stosunki. Świadczyć mógł o tym m.in. chrzty, których nieraz udzielał w zastępstwie księdza katolickiego, kapłan unicki. (…)

Na początku XIX w. liczba unitów w Knyszynie zaczęła spadać. Po kasacji przez władze carskie unii brzeskiej, ze względu na bardzo zły stan budynku cerkiew zamknięto w 1846 r. Rolę parafialnej świątyni pełniła cerkiew Boguszewska. Po rozbiórce świątyni przy ul Białostockiej, dzięki dotacji Krasińskich, ówczesnych zarządców Knyszyna, w 1856 r. nową cerkiew wybudowano na rynku w Knyszynie. Poświęcona Przemienieniu Pańskiemu świątynia była ponownie prawosławna. (…)

Tekst pochodzi z folderu turystycznego umieszczonego na portalu Urzędu Miejskiego w Knyszynie.

​

Źródło: http://www.ciekawepodlasie.pl/info.htm#1390/pl/i/zamek_krasinskich

Autor informacji : Grzegorz Kossakowski

 

Rozwój dzisiejszej miejscowości Knyszyn Zamek datuje się od lat pięćdziesiątych XVI w. Wtedy to starosta Piotr Chwalczewski przeniósł tu zaplecze gospodarcze dworu królewskiego, tworząc folwark najważniejszy w starostwie knyszyńskim. (…)

Nazwa miejscowości zmieniła się na przestrzeni wieków. W XIX w. oraz od 1996 r. nosi nazwę Knyszyn Zamek. W XVII w. po zniszczeniu dworu królewskiego w Knyszynie miejscowość stała się siedzibą starostwa knyszyńskiego. W połowie XIX w. Krasińscy wybudowali tu siedzibę administracji dóbr, tzw. zameczek. Ozdobiony neogotyckimi elementami obiekt został zniszczony, tak jak wszystkie budynki gospodarcze dóbr, w 1944 r. przez wycofujące się wojska niemieckie. Po wojnie zameczek został odbudowany w bardzo uproszczonej formie (…)

Informacje pochodzą ze strony Urzędu Miejskiego w Knyszynie.

CMENTARZYSKA

(opracowanie naukowe z 1901 r.)

Z GROBAMI RZĘDOWEMI W KRASINIE, ROMATOWIE i KOZIMINACH

w pow. Sierpeckim i Płońskim, gub. Płockiej

 

W północnej części gminy Gozdowo, na gruntach należących do wsi Smorzewo, znajduje się morenowe wzniesienie, przez miejscową ludność od dawna nazywane „Krasino”. Ten niewysoki, na pierwszy rzut oka niepozorny, pagórek polodowcowy o średnicy ok. 40 m jest bardzo typowy dla krajobrazu wysoczyzn morenowych północnego Mazowsza. Spośród wielu podobnych form terenowych wyróżnia go to, iż kryje w sobie cenne relikty cmentarza z okresu wczesnopiastowskiego (Smorzewo, stan. 1., AZP 45-53/44).

Okolice Gozdowa, leżące na pograniczu Wysoczyzny Płońskiej i Pojezierza Dobrzyńskiego, są bogate w różnorakie pamiątki przeszłości. Wśród nich istotne znaczenie mają pradziejowe i wczesnośredniowieczne stanowiska archeologiczne. Od końca XIX w. są one przedmiotem naukowego zainteresowania badaczy.(…)

Pierwszym badaczem, który zainteresował się wzgórzem Krasino był lekarz, antropolog i archeolog amator z Płońska, Leon Rutkowski (1862-1917). Przebywając podczas świąt wielkanocnych 1899 r. w parafii Kurowo, zauważył na gruntach sąsiedniego Smorzewa, około 300m na południe od skrzyżowania dróg Smorzewo – Załszyn i Smorzewo – Rękawczyn, „kurhan”. Jego lokalna nazwa „Krasino” pochodzić miała od wsi drobnoszlacheckiej niegdyś istniejącej w tym rejonie.

(…) okolice Sierpca, a szczególnie lepiej zbadane przez nas parafie Mochowska i Kurowska, wprost są usiane rozmaitemi Zglinicami, Żółtowami, Ostrowami, Krasinami, Brudnicami, Koskami, Czachorowami, Kozicami, Kuniewami itd., zaludnionemi przez Zglinickich, Żółtowskich, Krasińskich, Czachorowskich etc.

Szlachta przeważnie drobna, częstokroć zamożna, bardzo ambitna, jednak dbająca zwykle więcej o pozory, o ładne ubranie, niż o wykształcenie (…) rodzina pozostawała i pozostaje do tej pory na rodzinnym zagonie, zaledwie nieraz umie czytać i pisać, a zwykle mówi takim, jak i okoliczni chłopi, narzeczem mazurskiem, aczkolwiek ostatni z pośród szlachty chudopachołek, bodaj parobek dworski, uważa się za coś zupełnie odmiennego, stokroć lepszego od chłopa. Ostatnimi dopiero czasy, pod wpływem wspólnej o narodowe prawa walki, te przeciwieństwa, to wynoszenie się szlachty zaczyna powoli ustępować poczuciu jedności całego narodu. Tę właśnie siedzibę sierpeckiej szlachty postanowiliśmy z Tarczyńskim zbadać. Wobec danych o kopcach, 9.04.1901 r. zabrałem się do rozkopania wspomnianego, ułożonego z kamieni koła. Po prawej stronie szkieletu, znaleźliśmy złamaną na pół płaską osełkę i mocno zniszczony przez rdzę żelazny nożyk (…) na nożykach z cmentarzyska Krasińskiego (…) Jak z powyższego widać, niewielki zebraliśmy plon z naszych poszukiwań na Krasinie i Romatowie, bo zaledwie 3 nożyki (…)

​

bottom of page